Wetenschappelijk tijdschrift voor psychiaters, artsen in opleiding tot psychiater en andere geïnteresseerden
Edit

Nieuwe artikelen

Vorige nummers

Redactioneel

De verwevenheid van psychiatrie en taal

EDITIE 2023/3 Taal
9 maart 2023
J.N. de Boer, B.A.A. Bus, Z. Van Duppen, J. De Fruyt, M.B. de Koning, H.L. Van, F.N.K. Wijnen

Het gebruik van taal is een unieke menselijke capaciteit. Hoewel dieren met elkaar communiceren, is er behalve de mens geen andere soort bekend die een complexe taal kan leren. Daarnaast geeft taal een inkijk in de belevingswereld van een individu...

Lees verder
Wetenschapsnieuws

Psychiatrie en taal

EDITIE 2023/3 Taal
9 maart 2023
C.F.M. van Hooijdonk

Kwaliteit van leven verbetert na taaltraining bij patiënten met schizofreniespectrumstoornis

Intacte communicatieve vaardigheden liggen aan de basis van onze sociale interacties. Veel patiënten met een schizofreniespectrumstoornis (SSD) hebben ec...

Lees verder
Essay

Taal: een introductie

EDITIE 2023/3 Taal
13 maart 2023
F.N.K. Wijnen, J.N. de Boer

Psychiaters zijn uiteraard geïnteresseerd in het mentale leven van hun patiënten, en het taalgebruik van een patiënt is daarvoor een belangrijke bron van informatie. Of, zoals Michiel Hengeveld schrijft in zijn boek Psychiatertaal, ‘Aan de taal ku...

Lees verder
Essay

Psychiatertaal 2.0

EDITIE 2023/3 Taal
9 maart 2023
M.W. Hengeveld

‘When I use a word,’ Humpty Dumpty said in a rather scornful tone, ‘it means just what I choose it to mean – neither more nor less.’

(Lewis Carroll, 1948)

 

In dit tijdschrift schreef ik een kwart eeuw geleden een Redactioneel over psychiatrisc...

Lees verder
Essay

Metaforen als taal in behandelingen

EDITIE 2023/3 Taal
9 maart 2023
H.L. Van

Taal is het belangrijkste middel voor elke psychiater en psychotherapeut en kan woorden geven aan een voor patiënten verwarrend innerlijk leven of onbegrijpelijk gedrag. Taal kan hen ook inspireren iets te gaan doen of iets te veranderen. Het gebr...

Lees verder
Onderzoeksartikel

Technieken van de therapeut: een conversatieanalytisch perspectief op taal in therapie

EDITIE 2023/3 Taal
9 maart 2023
A.S.L. Knol, M. Huiskes

In psychotherapeutische gesprekken construeren therapeut en patiënt gezamenlijk betekenis. Deze betekenis komt interactioneel tot stand. Psychotherapie is daarmee een intrinsiek talige activiteit. De rol van de patiënt en de therapeut zijn hierbij...

Lees verder
Onderzoeksartikel

Betekenis geven aan psychische problematiek; discoursanalyse van ervaringsverhalen

EDITIE 2023/3 Taal
9 maart 2023
N. van Sambeek, G.E.H.I. Franssen, A.J. Baart, S. van Geelen, F.E. Scheepers

Verhalen vormen de basis van diagnostiek en behandeling in de psychiatrie. Psychiaters en andere zorgverleners luisteren dagelijks naar de ervaringen en interpretaties van hun patiënten om te achterhalen wat er aan de hand is en wat er nodig zou z...

Lees verder
Onderzoeksartikel

Tegenstrijdigheden in psycho-educatie voor ouders van kinderen met ADHD: een discoursanalyse

EDITIE 2023/3 Taal
9 maart 2023
M.J.M. van Langen, R. Szőke, D.N.J. Rijkelijkhuizen, S. Durston, B.M. van Hulst

Psychiatrische classificaties geven een naam aan clusters van symptomen.1 Kinderen met een classificatie en hun ouders krijgen hierover vaak uitleg in de vorm van psycho-educatie. Omdat zij in deze uitleg (deels) een afspiegeling zien van hoe de t...

Lees verder
Essay

Stoornisme: wat het is en waarom het een probleem is

EDITIE 2023/3 Taal
9 maart 2023
B. de Ridder, B.M. van Hulst

De psychiatrie vormt haar eigen taal, en deze taal vormt de psychiatrie. Onze woorden betreffen nooit een zuivere beschrijving. Een woord, bijvoorbeeld het woord ‘stoornis’, uitspreken in een behandelruimte is een interventie. In onze taal huist i...

Lees verder
Onderzoeksartikel

Spreken artsen een andere taal? Het geval van ‘patiënt’ zonder lidwoord

EDITIE 2023/3 Taal
9 maart 2023
J.N. de Boer, S. Barbiers

Er wordt vaak gekscherend gezegd dat artsen ‘een andere taal spreken’, vanwege de enorme hoeveelheid jargon die ze gebruiken. Wij beargumenteren dat dit inderdaad zo is, of beter gezegd dat artsen een variatie op het Standaardnederlands gebruiken,...

Lees verder
Essay

Aandacht voor taal; afwijkende taal­ontwikkeling en psychiatrische symptomen bij kinderen

EDITIE 2023/3 Taal
9 maart 2023
T. Boerma, I. Selten, F.N.K. Wijnen

Het leren van de moedertaal (of -talen) is een cruciale taak voor een opgroeiend kind, die bepalend is voor kwaliteit van leven en participatie in de maatschappij. Een grote groep kinderen heeft hier echter moeite mee, onder wie veel kinderen met ...

Lees verder
Onderzoeksartikel

Taalachterstand en psychose onder mensen met een migratieachtergrond

EDITIE 2023/3 Taal
9 maart 2023
H.E. Jongsma, E.M.A. van der Ven, E. Velthorst, L. de Haan, B.P.F. Rutten, J. van Os

Mensen met een eerste- of tweedegeneratiemigratieachtergrond (hierna: migranten) hebben een verhoogd risico op een psychotische stoornis.1 Hoewel deze ongelijkheid internationaal al bijna een eeuw bekend is,2 is er in Nederland pas veel recenter z...

Lees verder
Onderzoeksartikel

Visie en werkzaamheden van logopedisten aangaande vriendschappen na hersen­letsel

EDITIE 2023/3 Taal
9 maart 2023
S.J.M. Rijnen, B. van den Broek, M. Reijbroek, B.A.A. Bus

In Nederland hebben ongeveer 650.000 mensen dagelijks te maken met de gevolgen van niet-aangeboren hersenletsel (NAH). De gevolgen van NAH kunnen fysiek, maar ook cognitief of gedragsmatig van aard zijn en zijn lang niet altijd (duidelijk) zichtba...

Lees verder
Klinische Praktijk

Behandeling van posttraumatische stresssymptomen met EMDR bij een patiënt met afasie

EDITIE 2023/3 Taal
9 maart 2023
E.P.J. Janssen, L. van Donzel

Posttraumatische stressstoornis (PTSS) komt veel voor na niet-aangeboren hersenletsel (NAH), zoals een cerebrovasculair accident (CVA) of een traumatisch hersenletsel. De prevalentie van PTSS na traumatisch hersenletsel wordt in een meta-analyse g...

Lees verder
Klinische Praktijk

Leven met een cognitieve communicatiestoornis na hersenletsel

EDITIE 2023/3 Taal
9 maart 2023
B.B., B.A.A. Bus, M. Reijbroek

proloog

De auteur van het ervaringsverhaal werd naar onze poli bij het hoogspecialistisch centrum voor hersenletsel en neuropsychiatrie verwezen nadat hij ruime tijd een ambulante revalidatiebehandeling bij het regionale revalidatiecentrum had ge...

Lees verder
Onderzoeksartikel

Geautomatiseerde spraakanalyse bij onderscheiden van frontotemporale dementie en depressie

EDITIE 2023/3 Taal
9 maart 2023
W.A. Krudop, A.E. Voppel, J.N. de Boer, H. van Schothorst, I.E.C. Sommer, Y.A.L. Pijnenburg

Frontotemporale dementie (FTD) wordt vaak, tot bij de helft van de patiënten, aangezien voor een andere (neuro)psychiatrische stoornis.1 Deze diagnostische verwarring en de daaruit volgende vertraging (delay) in het stellen van de correcte diagnos...

Lees verder
Overzichtsartikel

Herkennen van depressie met computationele taalanalyse

EDITIE 2023/3 Taal
9 maart 2023
S. Koops, S.G. Brederoo, J.N. de Boer, A.E. Voppel, I.E.C. Sommer

Depressieve stoornissen (hierna genoemd: depressie) komen veel voor en gaan gepaard met ernstig lijden, een hoge kans op zelfdoding, hoge gezondheidszorgkosten en hoog werkverzuim.1

Accurate en tijdige diagnose is van groot belang voor succesvoll...

Lees verder
Overzichtsartikel

Psychiatrische aandoeningen bij mensen met een gehoorbeperking

EDITIE 2023/3 Taal
9 maart 2023
A.E. Baker

Personen met een gehoorbeperking hebben een beperkte toegang tot gesproken taal. De impact van deze beperking voor het leren spreken, en als gevolg daarvan voor het leren lezen bij jonge kinderen die doof zijn geworden in hun eerste drie levensjar...

Lees verder
Onderzoeksartikel

Structureel stigma in ggz voor doven en slechthorenden: perspectief van cliënten en zorgverleners

EDITIE 2023/3 Taal
9 maart 2023
G.A.M. De Clerck, R.A. Willems

Doven en slechthorenden (DSH) zijn aanzienlijk kwetsbaarder in mentaal welbevinden dan de algemene populatie.1 Ze hebben een hogere prevalentie van angst en depressie, psychotrauma, suïcidaal gedrag en middelengebruik.2-5 Verder ervaren zij condit...

Lees verder
Essay

Psychiatrische diagnostiek en behandeling bij doven en slechthorenden

EDITIE 2023/3 Taal
9 maart 2023
J. Janse, L. Doornkate

Doven en slechthorenden verwerven taal met name visueel. Gebarentaal is voor hen toegankelijk, gesproken taal niet of in beperkte mate. Daarnaast bevat gesproken taal informatie over omgangsvormen, informele regels en emotionele lading. Doven en s...

Lees verder
Redactioneel

Hypes in de psychiatrie: empathisch meegaan of rationeel weerstand bieden?

EDITIE 2023/2
9 februari 2023
G. Jacobs

De huidige tijdgeest kenmerkt zich door modetrends op verschillende fronten. Deze trekken tijdelijk buitensporig veel aandacht, om vervolgens vaker wel dan niet weer ongemerkt in de vergetelheid te verdwijnen. Ook ons vak ontkomt niet aan zulke ‘h...

Lees verder
Wetenschapsnieuws

Het belang van een gezond leven en een groene omgeving

EDITIE 2023/2
9 februari 2023
C.F.M. van Hooijdonk

Bewegen als preventie bij verhoogd risico op psychose

Patiënten met een klinisch verhoogd risico op een psychotische stoornis hebben een grotere kans op lichamelijke en geestelijke aandoeningen. Zij hebben mogelijk baat bij beweeginterventies. Da...

Lees verder
Commentaar

Lithium: nog geen geschiedenis

EDITIE 2023/2
9 februari 2023
A. Dols, R. Kupka, E. Regeer

Elders in dit tijdschrift beschrijven Hendriks en Geerling de geschiedenis van lithium bij de behandeling van stemmingsepisoden, en de kennelijke terughoudendheid bij het voorschrijven daarvan.1 Lithium is min of meer bij toeval ontdekt als werkza...

Lees verder
Onderzoeksartikel

Profielschets van de minderjarige patiënt met psychose in een Vlaams kader

EDITIE 2023/2
9 februari 2023
N. Heirbaut, M. Dhar, D. Van West

Psychotische stoornissen komen het frequentst tot ontwikkeling tijdens de adolescentie.1 Bij minderjarigen is de prevalentie van psychose echter laag, naar schatting rond de 0,5% in de leeftijdsgroep 13 tot 19 jaar.2 Dit en de aspecificiteit van d...

Lees verder
12345...214Volgende