Tijdschrift voor Psychiatrie

C. Baeken, M. Arns, O.A. van den Heuvel, E. Van Assche, M. Destoop, J. De Fruyt, H.L. Van, M.C. Klaassen

Dit redactioneel vormt de introductie tot het themanummer van het Tijdschrift voor Psychiatrie, over neurale netwerken in de psychiatrie. We begrijpen dat dit onderwerp voor sommige clinici misschien ver van hun dagelijkse praktijk lijkt. Daarom h...

De genetica van hersennetwerken

B.A.P.C. Maciel, K.G. Helwegen, M.P. van den Heuvel

Uit een groeiend aantal studies blijkt dat de anatomische structuur, wittestofbanen en functionele netwerken van onze hersenen ten dele erfelijk zijn.^1-3 Deze eigenschappen van de hersenen zijn mogelijk van klinische waarde omdat ze op niet-invasi...

Functionele hersennetwerken voor diagnostiek en de voorspelling van behandeluitkomst

G.A. van Wingen

In dit artikel geef ik een overzicht van de laatste inzichten in het gebruik van neuro-imaging en machinelearning voor het maken van diagnostische modellen en prognostische modellen die de behandeluitkomst kunnen voorspellen. Na een korte inleidi...

Neurale netwerken bij verslaving

A.E. Goudriaan, C.L. Crunelle, C. Wolf, A. Schellekens

Verslavingsgerelateerde stoornissen, waaronder stoornissen in middelengebruik, zijn samen met depressieve en angststoornissen de meest voorkomende psychische aandoeningen, met een prevalentie van 17% in de laatste prevalentieschatting in Nederland...

Therapeutische toepassingen van klassieke serotonerge psychedelica: neurobiologische mechanismes en neurale netwerken

M. Seynaeve, A. Van Besien, M. van Elk

Klassieke psychedelica zijn een groep van psychoactieve stoffen zoals mescaline, psilocybine, dimethyltryptamine (DMT) en d-lyserginezuurdi-ethylamide (lsd), die veranderingen veroorzaken in waarneming, cognitie en emotie. Hun voornaamste bindings...

Netwerkmodulatie door diepe hersenstimulatie

V. Visser-Vandewalle

Diepe hersenstimulatie (in het Nederlands afgekort als DBS, van het Engelse deep brain stimulation), is een laatste therapeutische optie bij conservatief uitbehandelde neuropsychiatrische aandoeningen waarvan de symptomen het gevolg zijn van een e...

Neurale netwerken bij depressie op latere leeftijd

T. Baert, T. Vande Casteele, F. Bouckaert, M. Vandenbulcke

Depressie is één van de frequentste psychische aandoeningen bij ouderen. Naar schatting 5% van de volwassenen ouder dan 60 jaar voldoet aan de DSM-5-criteria voor een depressieve stoornis en tot 18% van de ouderen vertoont depressieve symptomen.^1,...

Neurale netwerken en klinische effectiviteit van transcraniële hersenstimulatie in de psychiatrie

D.J.L.G. Schutter, A. Aleman, E. Dijkstra, A.T. Sack

In dit artikel bespreken we de effectiviteit van transcraniële hersenstimulatie bij psychiatrische aandoeningen en de rol van neurale netwerken voor het verbeteren van de klinische effectiviteit, maar eerst beschrijven we voorlopers van de huidige...

Eeg en innovatieve behandeling van verminderde hersenconnectiviteit bij delirium

J. van der A, T.H. Ottens, D.Y. Lodema, W. de Haan, I. Tendolkar, M.H. Emmelot-Vonk, D.J.L.G. Schutter, E. van Dellen, A.J.C. Slooter

Delirium is een veelvoorkomend neuropsychiatrisch syndroom dat wordt gekenmerkt door een acute verandering in aandacht, oriëntatie en andere cognitieve functies als gevolg van een onderliggende organische aandoening.¹Delirium heeft verschillende ...

Innovatieve eeg-analyse voor voorspelling van behandelrespons in de psychiatrie

M.G. Zandstra, L. Dominicus, B. Mouthaan, B. Oranje, E. van Dellen

Psychiatrische aandoeningen vormen een complex terrein waarbij behandelingen vaak niet voor iedere individuele patiënt even effectief zijn. Daarom wordt er steeds meer aandacht besteed aan gepersonaliseerde behandelingen die beter aansluiten bij d...

De rol van hart-hersenkoppeling bij het personaliseren van hersenstimulatie

M. Arns

In de laatste twintig jaar heeft de psychiatrie vele ontwikkelingen de revue zien passeren, waaronder een verschuiving van het ‘anatomiespecifieke’ denken (waarbij functies aan specifieke hersengebieden worden toegeschreven), naar het onderzoeken ...

Artificiële neurale netwerken als psychiatrisch instrument

L. Mertens, J. Vennekens, H. Op de Beeck, E. Yargholi, J. Van den Stock

In het relatief jonge onderzoeksveld computationele psychiatrie gebruikt men computermodellen om hersenprocessen te modelleren, en zo voorbij de symptomen (extern waarneembaar gedrag), een beter inzicht te verkrijgen in de (interne, onzichtbare) b...

Algemeen

De redactie dankt

De redactie van het Tijdschrift voor Psychiatrie dankt onderstaande collega's voor het reviewen van artikelen in 2023.

M. Arns, onderzoeksdirecteur;
A.J.L.M van Balkom, psychiater;

J.S. van Bentum, universitair docent;

S. Berendsen, psychiat...

Redactioneel

Waarom geschiedenis ertoe doet

J. De Fruyt

‘Those who cannot remember the past are condemned to repeat it.’ ¹

Recent verscheen De magie van genezing. In dit lezenswaardig boek beschrijft Willem van der Does (hoogleraar Klinische psychologie) op genuanceerde wijze veertien pioniers uit de ...

Wetenschapsnieuws

Cognitie

C.F.M. van Hooijdonk

Werkgeheugen; individuele verschillen bij kinderen van ouders met psychische problemen

Ondanks de genetische overlap tussen schizofrenie en bipolaire stoornis hebben vooral kinderen van ouders met schizofrenie problemen met het werkgeheugen. Deze...

Opinie

De afbouw van psychofarmaca na traumatisch hersenletsel: het belang van een leidraad

J.G. Alders, S.J.M. Rijnen, B.A.A. Bus

Traumatisch hersenletsel (THL) komt veel voor in Nederland; jaarlijks lopen naar schatting 85.000 mensen THL op.¹ Bij bijna 23.000 van hen is sprake van matig of ernstig THL. Bij een derde hiervan ontstaan er gedragsproblemen, zoals agitatie en a...

Opinie

Somatisch-symptoomstoornis: een grote, maar onderschatte psychiatrische stoornis

L.M. Tak, M. Chrispijn, J.G.M. Rosmalen

In een overleg met het onderwijsbureau van de NVvP evalueerden we de cursus ‘Somatisch-symptoomstoornis en verwante stoornissen’. Een somatisch-symptoomstoornis (DSM-5) kan geclassificeerd worden als er sprake is van één of meer aanhoudende licham...

Onderzoeksartikel

Lichaamsgerichte mentalisatiebevorderende therapie bij patiënten met een somatisch-symptoomstoornis

M. Feldmann-Sinnige, S. Pielage, J.F. van Eck van der Sluijs

In de DSM-5-TR wordt een somatisch-symptoomstoornis geclassificeerd als er sprake is van aanhoudende lichamelijke klachten die het functioneren beperken of lijdensdruk veroorzaken. Bij het aanhouden van de lichamelijke klachten kunnen zowel biolog...