Hypochondriasis and health anxiety is uitgekomen als deel in de serie Advances in psychotherapy: evidence-based practice en beschrijft de casusconceptualisatie en cognitief-gedragstherapeutisch behandeling van patiënten met gezondheidsangst en hypochondrie. Het boekje is bedoeld voor de behandelaren, psychotherapeuten en psychiaters van deze patiënten waarbij bekendheid met de cognitief-gedragstherapeutische principes wordt verondersteld.
Het boekje beslaat 70 pagina’s en bestaat uit vijf inhoudelijke hoofdstukken, een hoofdstuk met bijlagen die in de behandeling gebruikt kunnen worden en twee hoofdstukken met daarin opgenomen de literatuurverwijzingen en aanbevolen literatuur.
De eerste drie hoofdstukken zijn inleidend van karakter. In het eerste hoofdstuk (9 pagina’s) wordt gezondheidsangst besproken in de context van verschillende andere somatoforme stoornissen en angststoornissen. Daarnaast noemen de auteurs enkele vragenlijsten en gestructureerde klinische interviews die gebruikt kunnen worden om na te gaan of een patiënt voldoet aan de criteria voor hypochondrie en om te bepalen wat de ernst van ziekteangst is. De informatie is beperkt en oppervlakkig en zal bekend zijn bij de doelgroep waar dit boek voor geschreven is.
 Het tweede hoofdstuk (7 pagina’s) beschrijft het cognitief-gedragstherapeutische model voor ziekteangst, dat de auteurs verrassend het biopsychosociale model noemen. Het hoofdstuk geeft een duidelijke beschrijving van de verschillende luxerende en onderhoudende factoren.
Het derde hoofdstuk (8 pagina’s) stipt enkele onderwerpen aan die men tijdens de intake niet moet vergeten, beschrijft de voor- en nadelen van behandeling met cognitieve gedragstherapie en antidepressiva (ssri’s) en geeft enkele suggesties om de patiënt te motiveren de behandeling te accepteren. Ook hier geldt dat het beperkte aantal pagina’s dat de auteurs tot beschikking stond onvermijdelijk heeft geleid tot een oppervlakkige beschrijving van de onderwerpen.
Het vierde hoofdstuk vormt de kern van het boek (36 pagina’s) en beschrijft de gestructureerde cognitief-gedragstherapeutische behandeling van patiënten met ziekteangst en hypochondrie. Dit is niet alleen het centrale, maar ook het informatiefste deel van het boek. De structuur is duidelijk en de vetgedrukte samenvattende opmerkingen in de kantlijn maken het gemakkelijk stukken tekst terug te vinden. De auteurs geven voorbeelden (woordelijke formulering) van de wijze waarop de behandelaar de onderwerpen kan navragen of hoe hij of zij kan reageren in lastige situaties, bijvoorbeeld wanneer de patiënt tegen de afspraak in zich toch nogmaals wil laten onderzoeken.
Het grootste deel van het hoofdstuk is gewijd aan het uitdagen van de door deze patiënten veel gemaakte denkfouten en het uitvoeren van exposure met responspreventie. De beschrijvingen zijn helder en de tips zeer nuttig. Nuttig zijn ook de formulieren voor de patiënt die als bijlage zijn opgenomen en die gebruikt kunnen worden bij het geven van psycho-educatie en bij het uitvoeren van exposure met responspreventie. Het vijfde hoofdstuk (4 pagina’s) ten slotte geeft een korte beschrijving van een casus waarbij gebruikgemaakt werd van exposure met responspreventie.
Samenvattend: Hypochondriasis and health anxiety is een gemakkelijk lezend boekje dat geschikt is om de behandelaar die bekend is met cognitief-gedragstherapeutische technieken kennis te laten maken met de toepassing van deze technieken bij de behandeling van patiënten met hypochondrie en ziekteangst. Het hoofdstuk waarin de behandeling aan bod komt kan, vooral door de vele voorbeelden, ook voor de meer ervaren behandelaar van nut zijn.

 

Y. van Rood