achtergrond Bij patiënten die anti-epileptica gebruiken wegens epilepsie worden vaak lagere foliumzuur- en vitamine B12- en verhoogde homocysteïnewaarden gemeten. Patiënten met een bipolaire stoornis gebruiken sommige anti-epileptica als stemmingsstabilisator.
doel Bepalen of sommige anti-epileptica foliumzuur- en vitamine B12-spiegels verlagen en de homocysteïnespiegel verhogen.
methode Systematisch literatuuronderzoek naar de relatie tussen de anti-epileptica valproïnezuur, carbamazepine, lamotrigine en topiramaat enerzijds en de bloedwaarden van foliumzuur, vitamine B12 en homocysteïne anderzijds.
resultaten De overgrote meerderheid van studies bij volwassenen en kinderen toonde een samenhang tussen carbamazepinegebruik en foliumzuurverlaging. Deze samenhang ontbrak in bijna alle onderzoeken naar valproïnezuur en foliumzuurspiegel. Er was weinig tot geen bewijs voor een correlatie tussen carbamazepinegebruik en een verlaagd vitamine B12 bij volwassenen of kinderen. Valproïnezuurgebruik leek wel samen te hangen met een verhoging van de vitamine B12-spiegel bij volwassenen en kinderen. In bijna alle studies vond men een verhoging van de homocysteïnespiegel bij volwassenen of kinderen met carbamazepinegebruik. Voor valproïnezuur werd alleen bij kinderen een duidelijke samenhang met een verhoogde homocysteïnespiegel waargenomen; bij volwassenen waren de resultaten van de studies tegenstrijdig. Over topiramaat en lamotrigine konden geen duidelijke uitspraken worden gedaan omdat er geen of te weinig onderzoeken waren gepubliceerd.
conclusie Bij volwassenen en kinderen met epilepsie is carbamazepinegebruik geassocieerd met een foliumzuurverlaging, lijkt valproïnezuurgebruik samen te hangen met een verhoging van de vitamine B12-spiegel en carbamazepinegebruik met verhoging van de homocysteïnespiegel. Valproïnezuurgebruik hangt alleen bij kinderen duidelijk samen met een verhoogde homocysteïnespiegel. Psychiaters kunnen bij volwassenen en kinderen aan wie zij carbamazepine voorschrijven foliumzuur- en homocysteïnespiegel laten controleren en bij kinderen met valproïnezuurgebruik die van homocysteïne.