Wetenschappelijk tijdschrift voor psychiaters, artsen in opleiding tot psychiater en andere geïnteresseerden
  • EN
  • NL
Tijdschrift voor Psychiatrie
  • Tijdschrift
  • Terug naar hoofdmenu
    Nieuwe artikelen Huidige nummer Vorige nummers Themanummers Boekbesprekingen
    Auteursrichtlijnen Over het tijdschrift Redactie Abonnementen Colofon Adverteren
    Huidige nummer
    Nummer 5 / 2025 Jaargang 67
    Tijdschrift voor Psychiatrie
    5 / 2025

    Huidige nummer
  • Accreditatie
  • Meetinstrumenten
  • Vacatures
Edit
  • EN
  • NL
  1. Home
  2. Nummer 2023/4
  3. Welk slaapmiddel werkt het beste? Een syst...
Psychiatrie van de Toekomst

Welk slaapmiddel werkt het beste? Een systematische review en netwerkmeta-analyse

L.E. de Wit, R. Vis
Vorig artikel Volgend artikel

Waarom dit onderzoek?

Slapeloosheid komt met een geschatte prevalentie van 12-20% veel voor in de algemene populatie. Ze geeft een verminderde kwaliteit van leven, toegenomen mortaliteit en is een risicofactor voor zowel somatische als psychiatrische klachten. Kortdurende cognitieve gedragstherapie voor insomnie is de voorkeursbehandeling bij patiënten met slapeloosheid. Farmacotherapie is alleen geïndiceerd bij hoge lijdensdruk en/of ernstig disfunctioneren. Geneesmiddelen zijn vooral onderzocht in placebogecontroleerde onderzoeken en zijn daardoor onderling beperkt met elkaar vergeleken. De auteurs van deze systematische review en netwerkmeta-analyse brengen daar verandering in en ze vergelijken geregistreerde en niet-geregistreerde geneesmiddelen (o.a. quetiapine en trazodon) voor de acute en langdurige behandeling van slapeloosheid.1

Onderzoeksvraag

Wat zijn de verschillen in effectiviteit, bijwerkingen en veiligheid tussen zowel geregistreerde als niet-
geregistreerde geneesmiddelen voor de behandeling van slapeloosheid?

Hoe werd dit onderzocht?

In de systematische review werden 170 onderzoeken (36 geneesmiddelen; n = 47.950) geïncludeerd en in de netwerkmeta-analyse 154 (30 geneesmiddelen; n = 44.089).

Uitkomstmaten waren effectiviteit, veiligheid en staken van behandeling vanwege bijwerkingen, onder andere weergegeven in gestandaardiseerde gemiddelde verschil (SMD).

Belangrijkste resultaten

Benzodiazepinen, doxylamine, eszopiclon, lemborexant, zolpidem en zopiclon waren voor de acute behandeling van slapeloosheid allemaal effectiever dan placebo (SMD: 0,36-0,83). In de onderlinge vergelijking waren kortwerkende benzodiazepines (alprazolam, brotizolam, midazolam en triazolam) na vier weken effectiever dan daridorexant en lemborexant (SMD: 0,60 (95%-BI: 0,27-0,92) resp. 0,47 (95%-BI: 0,13-0,82)). Alle uitkomstmaten samengenomen hadden lemborexant en eszopiclon het beste profiel.

Hoe zal dit onderzoek ons vak veranderen?

Lemborexant en eszopiclon zijn beide niet beschikbaar op de Nederlandse markt. Eszopiclon lijkt op zopiclon, maar lemborexant, een orexine-receptorantagonist, heeft een ander werkingsmechanisme. Het orexinesysteem bevordert de waakzaamheid. Antagonisme van de orexinereceptoren zou zo slaap vergemakkelijken. Voor lemborexant wordt een procedure voor registratie in de Europese Unie gevolgd. Daridorexant, een andere orexine-receptorantagonist, kreeg al een handelsvergunning voor de Europese Unie. De middelen lijken niet alleen inslapen maar ook doorslapen te bevorderen en zouden - ook bij overdosering- veilig zijn. Verder zou het effect ook op de langere termijn aanhouden en de negatieve impact op de rijvaardigheid beperkt zijn. Het is nog niet duidelijk of de middelen in Nederland beschikbaar komen. Of de voordelen ook in de klinische praktijk gelden, moet bovendien nog blijken.

literatuur

1 De Crescenzo F, D’Alò GL, Ostinelli EG, e.a. Comparative effects of pharmacological interventions for the acute and long-term management of insomnia disorder in adults: a systematic review and network meta-analysis. Lancet 16 juli 2022; 400: 170-84.

Download PDF
Twitter Facebook LinkedIn Mail WhatsApp

Auteurs

Laura de Wit

Roeland Vis

E-mail: l.e.dewit-4@umcutrecht.nl

 

Deze rubriek komt tot stand in samen­werking met De Jonge Psychiater
(www.dejongepsychiater.nl).

Editie

Dit artikel is onderdeel van: Editie 2023/4
Uitgave van de Stichting Tijdschrift voor Psychiatrie waarin participeren de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie en de Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie.

Over TvP

Over het tijdschrift Redactie Auteursrichtlijnen Colofon
Abonnementen Abonnee worden Adverteren

Contact

Redactiebureau Tijdschrift voor Psychiatrie
drs. S.L. (Lianne) van der Meer
Telefoon: 030 899 00 80
info@tijdschriftvoorpsychiatrie.nl

Copyright

Redactie en uitgever zijn niet aansprakelijk voor de inhoud van de onder auteursnaam opgenomen artikelen of van de advertenties. Niets uit dit tijdschrift mag openbaar worden gemaakt door middel van druk, microfilm of op welke wijze ook, zonder schriftelijke toestemming van de redactie.

© copyright 2025 Tijdschrift voor Psychiatrie