Wetenschappelijk tijdschrift voor psychiaters, artsen in opleiding tot psychiater en andere geïnteresseerden
  • EN
  • NL
Tijdschrift voor Psychiatrie
  • Tijdschrift
  • Terug naar hoofdmenu
    Nieuwe artikelen Huidige nummer Vorige nummers Themanummers Boekbesprekingen
    Auteursrichtlijnen Over het tijdschrift Redactie Abonnementen Colofon Adverteren
    Huidige nummer
    Nummer 4 / 2025 Jaargang 67
    Tijdschrift voor Psychiatrie
    4 / 2025

    Huidige nummer
  • Accreditatie
  • Meetinstrumenten
  • Vacatures
Edit
  • EN
  • NL
  1. Home
  2. Nummer 2022/9
  3. Ernstige psychiatrische aandoeningen, bewe...
Nederlands-Vlaams toponderzoek

Ernstige psychiatrische aandoeningen, bewegingsstoornissen en mortaliteit

A. Willems
Vorig artikel Volgend artikel

Waarom dit onderzoek?

Patiënten met ernstige psychiatrische aandoeningen (EPA) leven 9 tot 25 jaar korter dan de algemene bevolking en het is van belang te achterhalen welke factoren hieraan bijdragen.

Bewegingsstoornissen waaronder tardieve dyskinesie, parkinsonisme en akathisie komen veelvuldig voor bij patiënten met EPA die langdurig antipsychotica gebruiken. Uit verschillende studies is naar voren gekomen dat patiënten met EPA en tardieve dyskinesie een nog hoger risico hebben om vroegtijdig te overlijden, hoewel men in andere studies dit verband niet vond. Naar de relatie van parkinsonisme en akathisie met mortaliteit is nog nauwelijks onderzoek gedaan.

Onderzoeksvraag

Is er een verband tussen bewegingsstoornissen en mortaliteit bij patiënten met EPA?

Hoe werd dit onderzocht?

Voor de studie werden data gebruikt van de Curacao Extrapyramidal Syndromes Study, waarvan de resultaten inmiddels in 14 artikelen beschreven zijn. In deze studie werd een cohort patiënten met EPA van het enige psychiatrische ziekenhuis van Curaçao sinds 1992 gevolgd. Over een periode van 18 jaar werden daarbij 8 keer bewegingsstoornissen gemeten en werd het gebruik van psychofarmaca geregistreerd.

Voor de huidige studie werden in 2016 aanvullende gegevens verzameld over mortaliteit. Data van 157 patiënten werden geanalyseerd met cox-regressiemodellen. Gedurende de follow-upperiode waren 84 patiënten overleden.

Belangrijkste resultaten

Parkinsonisme bleek een significante risicofactor voor mortaliteit met een hazard ratio (HR) van 1,02 per punt op de Unified Parkinson’s Disease Rating Scale III, motorisch onderzoek (uitersten: 0-56). De standaarddeviatie lag rond de 10 punten en een toename van 10 punten zou een verhoogde HR voor overlijden van 21% betekenen. Tardieve dyskinesie en akathisie vertoonden geen significante relatie met mortaliteit.

Consequenties voor de praktijk

De gevonden relatie tussen parkinsonisme en mortaliteit kan op verschillende manieren verklaard worden. Het kan een direct verband zijn, denk bijvoorbeeld aan een verhoogd risico op vallen dat, zeker op latere leeftijd, kan leiden tot vervroegd overlijden. De relatie zou echter ook indirect kunnen zijn. Zo hangt parkinsonisme samen met een verhoogde ziekte-ernst, minder fysieke activiteit en verminderde cognitieve vaardigheden, die vervolgens weer via allerlei wegen tot een hogere mortaliteit kunnen leiden.

Een interventiestudie naar behandeling van parkinsonisme zou meer inzicht kunnen geven of vermindering van parkinsonisme invloed heeft op de levensverwachting. Hoewel een dergelijke studie ontbreekt, is het van belang om parkinsonisme te herkennen en te behandelen, ook omdat deze aandoening de kwaliteit van leven beïnvloedt.

LITERATUUR

Willems AE, Mentzel CL, Bakker PR, van Os J, Tenback DE, Gelan P, Daantjes E, Matroos GE, Hoek HW, van Harten PN. Movement disorders and mortality in severely mentally ill patients: The Curacao Extrapyramidal Syndromes Study XIV. Schizophr Bull 2022; 48: 766-73.

Download PDF
Twitter Facebook LinkedIn Mail WhatsApp

Auteurs

Anne Willems

E-mail: a.willems@ggzcentraal.nl

Editie

Dit artikel is onderdeel van: Editie 2022/9
Uitgave van de Stichting Tijdschrift voor Psychiatrie waarin participeren de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie en de Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie.

Over TvP

Over het tijdschrift Redactie Auteursrichtlijnen Colofon
Abonnementen Abonnee worden Adverteren

Contact

Redactiebureau Tijdschrift voor Psychiatrie
drs. S.L. (Lianne) van der Meer
Telefoon: 030 899 00 80
info@tijdschriftvoorpsychiatrie.nl

Copyright

Redactie en uitgever zijn niet aansprakelijk voor de inhoud van de onder auteursnaam opgenomen artikelen of van de advertenties. Niets uit dit tijdschrift mag openbaar worden gemaakt door middel van druk, microfilm of op welke wijze ook, zonder schriftelijke toestemming van de redactie.

© copyright 2025 Tijdschrift voor Psychiatrie