De auteur, hoogleraar in de medische filosofie, maakt een onderscheid tussen onrust en rusteloosheid. Het eerste is het gevolg van de acceleratie die onze huidige levensstijl kenmerkt. Rusteloosheid is een totaal ander concept. In drie delen slaagt de auteur erin dit te verduidelijken.

In deel één maakt Devisch duidelijk dat rusteloosheid al eeuwen bestaat. Al in de ‘waanzinnige’ veertiende eeuw (Barbara Tuchman) zijn de eerste sporen van dit probleem aanwezig. Ieder volgend tijdperk – de vroegmoderne periode, de romantiek, de negentiende eeuw en de vorige eeuw – worstelde met de spanningsboog tussen rusteloosheid en het verlangen naar rust.

In deel twee bespreekt de auteur drie veranderingsprocessen in de moderne samenleving. De versnelling - onder het motto ‘time is money’ - leidt o.a. tot insomnia, marktdenken en het moe worden van het vele kiezen. Ook de secularisatie zorgt ervoor dat we in het hiernumaals onze tijd volop gebruiken en alles willen meemaken. Ten slotte is er de individualisering die een vloeibare maatschappij (Zygmunt Bauman) mogelijk maakt en de onrust dus ‘bevordert’. Deze processen verklaren de ‘onrust’ van de hedendaagse mens, echter niet de rusteloosheid.

In deel drie wordt duidelijk dat rusteloosheid ‘menschliches, allzu menschliches’ is. Dit vormt het origineelste deel van het boek. Rusteloosheid is immers eigen aan de mens juist omdat het verlangen eindeloos is en nooit ophoudt. Daarom zijn pogingen tot ‘onthaasting’ enerzijds en het prestatiegericht vullen van de vrije tijd anderzijds een maat voor niets. De auteur houdt daarom een pleidooi om de positieve aspecten van het mateloze in rusteloosheid (vergelijk de ondertitel) te leven. Om dit mogelijk te maken is echter zingeving een belangrijke voorwaarde. Terecht ziet de auteur de hedendaagse worsteling met de spanningsboog tussen rusteloosheid en leegte als een uiting van zinverlies. Juist door de mateloosheid van rusteloosheid in een zingevend perspectief te plaatsen, wordt het leven weer léven. Niet zonder reden verwijst Devisch regelmatig naar Sloterdijk met zijn slogan ‘je moet je leven veranderen’.

Dit boek is voer voor hulpverleners die in contact komen met degenen bij wie onrust en rusteloosheid ondraaglijk geworden is. In het bijzonder kan dit burn-outprofessionals én ervaringsdeskundigen helpen om hen aan het denken te zetten. Om niet nog méér van hetzelfde in hun praktijk en leven te incorporeren.

Zonder meer een belangwekkend boek.

M. Calmeyn, psychiater, Loppem