God? Stil? Totaal? Klein? Zin? Economie? Vlucht? Tijd? Moeten? Jeugd? Virtueel? Lichaam? Kunst?

Deze hoofdstuktitels van dit boek spreken niet voor zich. Het zijn immers betekenaars. Én zoals Lacan wist, betekenaars stichten betekenis en niet omgekeerd. Aan de hand van zijn favoriete metafoor, de paradox, detecteert de auteur wat er zich in de wereld afspeelt, stelt vragen waardoor betekenissen oplichten. De voorliefde van De Wachter voor de filosofie van Levinas vormt de humus van dit boek.

Een pakkend voorbeeld hiervan is zijn kijk op de vluchtelingenproblematiek (‘Vlucht?’). In de confrontatie met de Ander spreekt hij zijn hoop uit dat de weg van de integratie (verder?) ingeslagen wordt. Een sterk hoofdstuk dat niet enkel tot nadenken stemt, maar ook tot actie aanzet. In ‘Jeugd?’ schrijft hij een ‘brief aan de jeugd’ die wat gechargeerd kan overkomen door de tegenstelling tussen de huidige volwassen generatie en de aankomende generatie te sterk in de verf te zetten. Maar uiteindelijk beschrijft hij de rauwe werkelijkheid die de huidige generatie heeft helpen realiseren en dit zich nu begint te realiseren.

Het sterkste hoofdstuk is ongetwijfeld ‘Kunst?’. Zijn ondertussen bekende metafoor dat kunst niet de kers, maar de bodem van de taart is, werkt hij hier genuanceerd, maar overtuigend uit. Vooral zijn vaststelling dat kunst het onzegbare kan betekenen, is een doordenker. Niet enkel voor hulpverleners die creatief werk hoog in het vaandel houden, maar ook voor de beleidsmensen die zich - wat al te graag – aan nuttige evidentie en strikt management houden, maar vergeten dat behandelen kunde én kunst is.

In zijn nawoord pleit de auteur voor de houding van ‘niet weten’ want sluitende antwoorden verzinnen is in feite zin-loos. Het is vooral het ‘Allzumensliches’ (Nietzsche) waardoor dit boek geloofwaardig is. Geloof in de mens als wezen van zijn en zin. Hoop weerspiegeld in het motto van het ‘en toch’ (Paulus). En liefde? Liefde is … de kunst.

Kortom, een ge(s)laagd boek.

M. Calmeyn, psychiater, Loppem