Waar multi-auteurschap (28 auteurs voor 265 bladzijden) vaak resulteert in een mix van diverse schrijfstijlen en onoverzichtelijke structuur lukt het de redacteuren in dit boek om de nadelen te beperken. In het gedeelte ‘Grave dangers’ komen de risico’s en nadelen van de digitale (r)evolutie aan bod en in ‘Great promise’ de nieuwe mogelijkheden. Elk hoofdstuk kan onafhankelijk gelezen worden. Nadelig is de veelvuldige herhaling van begrippen, waarbij niet steeds dezelfde definitie aangehouden wordt. De ronduit saaie lay-out en het wetenschappelijke format komen de leesbaarheid niet ten goede, maar het consistent behouden van dit format vereen­voudigt wel het opzoeken.

Inhoudelijk brengt het boek wat het belooft: 150 pagina’s over de gevaren en 100 pagina’s over de belofte.

Met voldoende wetenschappelijke referenties tonen de auteurs keer op keer aan welke risico’s er wel ontstaan zijn door het digitaliseren van het leven en welke juist niet. Die laatste betreffen publieksmythes zoals het debat of gewelddadige spelletjes de onderliggende oorzaak zijn van geweld of de onderliggende gewelddadigheid van de speler. Het nuanceren van de daadwerkelijke invloed van de nieuwe technolo­gische mogelijkheden is ook een belangrijk onderwerp. Daarbij is het de vraag of het gaat om de mogelijke oorzakelijkheid van deze (nieuwe) risico’s of om het simplificeren van reeds bestaande risico’s.

Verder worstelen auteurs in elk hoofdstuk met het beperkte aantal studies die voorbij het beschrijvende aspect gaan. Een ander typisch nadeel in een jong onderzoeksgebied zijn de talrijke nieuwe termen met onduidelijke, en al te brede, definities zoals ‘problematisch/pathologisch internetgebruik’, ‘internet
addiction disorder’ en maar liefst acht definities voor ‘cyberchondria’.

Kenmerkend is dat het gedeelte ‘Great promise’ (enkelvoud, in tegenstelling tot het meervoudige ‘Dangers’) een stuk bondiger en minder onderbouwd is dan het vorige gedeelte. De nuancering blijft evenwel en er wordt hier dus niet een walhalla van nieuwe onrealistische mogelijkheden beschreven. Waar ‘Grave dangers’ een wat oubolliger indruk achterlaat, geeft dit gedeelte een frissere blik op technologie. De invloed van deze nieuwe digitale mogelijkheden is namelijk onvermijdelijk. Waar onlinetherapie een uitdaging inhoudt, gezien het belang van de off-line therapeutische relatie, stelt de onlinetherapie die relatie juist ter discussie gezien de non-inferioriteit van deze aanpak. Het gebruik van virtual-realitytoepassingen opent dan weer nieuwe mogelijkheden bij schizofrenie (rond psycho-educatie) en bij angststoornissen (confrontatie). Ook hier speelt het gebrek aan onderzoek de auteurs parten, met vage conclusies als gevolg, maar zij gaan ook in op de obstakels en dit boek kan goed dienen als startpunt voor toekomstig onderzoek.

Kortom: een wetenschappelijke, maar realistische uiteenzetting over de bijhorende risico’s (en mogelijke oplossingen) van een technologische evolutie die ook specifieke mogelijkheden met zich mee brengt. Geen schot in de roos gezien de lage leesbaarheid, maar voor de technologisch geïnspireerde geef ik het toch een bovengemiddelde score.

T. Pattyn, Arts in opleiding tot psychiater, Antwerpen