De titel zou de verwachting kunnen wekken dat psychologische valkuilen volledig zullen verdwijnen door mindfulness te beoefenen. Dat is zeker niet het geval: de valkuilen blijven bestaan, je blijft er hoogstens wat minder lang in liggen. Dit boek is een uitnodiging om je met volle aandacht bewust te zijn van je ervaringen, ook onplezierige ervaringen. ‘In plaats van te proberen ze te vermijden, komen we er vaak achter dat we ze gemakkelijker kunnen verdragen dan we dachten. We kunnen beter kiezen hoe we willen reageren.’ Ruth Bear is hoogleraar Psychologie aan de universiteit van Kentucky en vooraanstaand onderzoeker op het gebied van mindfulness-based cognitieve therapie. Ze schrijft over de vier veelvoorkomende psychologische valkuilen: rumineren, vermijdingsgedrag, emotiegestuurd gedrag en zelfkritiek. Hierbij zijn de voorbeelden uit het dagelijks leven gegrepen en herkenbaar. ‘We maken schoon, en brengen de kinderen naar bed, allemaal terwijl we in gedachten bezig zijn met de toekomst of het verleden.’ Met zelftesten en werkbladen kan de lezer aan de slag om zijn of haar eigen valkuilen te herkennen.

Vervolgens maakt de schrijfster gebruik van een breed spectrum aan oefeningen om met deze valkuilen aan de slag te gaan. De oefeningen zijn ontleend aan de acceptance- en commitmenttherapie, de cognitieve gedragstherapie, de dialectische gedragstherapie en de mindfulness-based cognitieve therapie. Met deze opzet maakt ze mindfulness ook toepasbaar bij emotieregulatieproblemen, verslaving en impulsiviteit. Verrassend is de op impulsief gedrag gerichte oefening ‘impulssurfen’. De luisteraar wordt uitgenodigd om de drang om iets te doen (zoals kopen, eten, roken, of drinken) op te merken, de daarbij opkomende sensaties in het lichaam te voelen en erbij stil te staan, zonder te reageren.

Baer heeft veel aandacht voor zelfcompassie, het op vriendelijke wijze benaderen van jezelf. Voor het stimuleren hiervan biedt ze opnieuw zeer diverse oefeningen, variërend van bewust van prettige dingen genieten tot het valideren van pijnlijke emoties.

Alle werkbladen en geleide meditaties zijn te downloaden op de bijbehorende website. De meditaties duren tussen de 5 en 25 minuten en worden op prettige wijze begeleid. Het boek biedt een praktische gids voor het omgaan met gedrag dat geluk in de weg staat.

H. van Ravesteijn