De redacteuren beschrijven de aanleiding en toepassing van de leanmethodiek in Kings County Hospital in de stad New York. Lean is een bedrijfskundige methodiek gericht op het verbeteren van de winstgevendheid van een bedrijf middels het elimineren van verspilling in het werk en het vergroten van de toegevoegde waarde voor de klant. De hoofdstukken 5-9 van dit boek gaan over de toepassing van lean in de psychiatrie.

De aanleiding om lean versneld in te voeren in Kings County Hospital lag in de dramatische dood van een patiënt in een wachtkamer van de psychiatrische spoedeisendehulpafdeling van het ziekenhuis. De bewakingsvideo hiervan lekte uit en is in 2008 via krant en tv de hele wereld overgegaan. Als reactie hierop werd zowel vanuit de publieke opinie als vanuit het ministerie van Justitie enorme druk uitgeoefend om de kwaliteit en veiligheid van de patiëntenzorg te verbeteren. Een groter urgentiebesef, zeker in de vs, is nauwelijks voorstelbaar.

Het boek begint met een beschrijving van de basisprincipes van de leanaanpak. Er volgt een overzicht van het gebruik van lean om te komen tot een transformatie van verschillende afdelingen in het ziekenhuis en het bereiken van een aanzienlijke kwaliteitsverbetering in de patiëntenzorg. De gehanteerde leangereedschappen worden uitvoerig beschreven en opgedane ervaringen en inzichten worden gedeeld.

Na lezing van het boek is de vraag wat de inhoud toevoegt aan de context voor de Nederlandse ggz. De mate van succes waarmee de toepassing plaatsvindt in Kings County spreekt tot de verbeelding. Waar in Nederland bij slechts 20% van de initiatieven ook echt leanresultaten worden bereikt (Stichting lidz, 2014: http://www.lidz.nl/lean-in-de-zorg), is hier sprake van een omvangrijke en diepgaande implementatie van lean.

Of het succes in Kings County alleen een effect is van lean valt te bezien. Er was na het incident immers een torenhoge urgentie en noodzaak voor verandering. Er werd een nieuwe leiding aangesteld, veel geïnvesteerd in voldoende en goed gekwalificeerd personeel en de nieuwbouw van het ziekenhuis werd opgeleverd. In combinatie daarmee werden de leanprincipes ook onderdeel van de gewenste cultuur.

Het boek is absoluut de moeite waard om een beeld te krijgen hoe men leanmethoden in de praktijk van de ggz kan toepassen. Het boek is echter ook interessant vanuit veranderkundig perspectief en voor het creëren van een nieuw strategisch perspectief. Ronduit teleurstellend is het hoofdstuk over de financiële effecten van lean waarin besparingen tot circa 5% worden beschreven. Dat is jammer omdat een meer uitgewerkte financiële analyse het boek absoluut meer zeggingskracht op leangebied had kunnen geven, ook voor de Nederlandse ggz.

J. Brinkmann