Brugge is een van de oudste steden van de Lage Landen en vormde in de middeleeuwen een van de belangrijkste handelscentra ter wereld. De middeleeuwse tradities zijn wellicht nog het meest tastbaar in de jaarlijkse Heilig Bloedprocessie waarin God wordt nagespeeld die Adam en Eva uit de tuin van Eden verdrijft - het begin van de geschiedenis. Brugge heeft ook, waar het hier besproken boek van getuigt, een rijke traditie op het vlak van de zorg voor mensen met psychische aandoeningen. Deze laat zich vanaf de twaalfde eeuw optekenen.

In deze dikke pil, die is geschreven naar aanleiding van het honderdjarige bestaan van het Brugse psychiatrische ziekenhuis, heeft Casselman drie verhalen samengevat: de geschiedenis van de psychische zorg in en om Brugge én twee biografieën van de neuropsychiaters die de afgelopen honderd jaar daarop hun stempel hebben gedrukt. Veel tekst, veel details, veel uitstapjes, maar voor de buitenstaander weinig inhoudelijke structuur.

Het is goed dat dit boek er is. Casselman heeft behalve archiefonderzoek ook een groot aantal mensen geïnterviewd en die gegevens zijn daarmee vastgelegd. Maar voor de lezer is het een forse inspanning om niet af te haken.

Zoals veel gedenkboeken mist het een gelaagdheid die het ook voor degene die niet direct met deze geschiedenis verbonden is boeiend maakt. Het boek draagt daarmee niet echt bij aan een verdieping van het inzicht in het ontstaan en verloop van de psychiatrie – de filosofische dilemma’s, de moeizame relatie met de algemene gezondheidszorg, of de betekenis van de eeuwenlange dominantie van de religieuze instellingen in de sector. Wat het laatste betreft: de Brugse geschiedenis maakt wel duidelijk waarom we nog steeds van geestelijke gezondheidszorg spreken.

Het boek is goed gedocumenteerd, wat het voor toekomstige geschiedschrijvers makkelijk maakt dit werk te herzien. Helaas ontbreekt een register.

J. van der Stel