Een boek over leiderschap in de psychiatrie met de huidige en de toekomstige voorzitter van de World Psychiatric Association als redacteuren zorgt natuurlijk voor hoge verwachtingen. In de introductie wordt gesteld dat dit boek gaat over (klinisch) leiderschap en niet over klinische managementvaardigheden, maar het eigenlijke doel en de boodschap van dit boek blijven mij tot op het einde onduidelijk.

Dit Engelstalige boek is opgedeeld in 3 delen waarbij het eerste deel in 6 hoofdstukken ingaat op wat ‘leider zijn’ inhoudt, de verschillende soorten leiders en de theorieën rond het ontstaan of opstaan van leiders. Het wordt snel duidelijk dat het begrip ‘leiderschap’ al uitvoerig onderzocht is, maar desondanks nog steeds een vaag concept blijkt te zijn. Er zijn tientallen die alle een stukje waarheid in pacht hebben, maar elk apart ook onvolledig blijken te zijn.

In de volgende 14 hoofdstukken die het tweede deel uitmaken, bespreken de auteurs de vaardigheden en de kwaliteiten die nodig zijn om een leider te zijn of te worden. De inhoudelijke kwaliteit per hoofdstuk is zeer verschillend. Sommige hoofdstukken zijn wel heel makkelijk geschreven door slechts te benoemen welke vaardigheden er aanwezig zouden moeten zijn, zoals ‘Een leider leidt het team op de goede manier’ zonder verder in te gaan hoe je bepaalt wat de goede manier is en hoe ‘de leider’ dat dan doet of leert te doen. Daarentegen introduceren andere hoofdstukken goed onderbouwde en geïllustreerde theorieën met richtlijnen hoe deze vaardigheden ontwikkeld kunnen worden. Het derde deel is echter verwarrend opgesteld en bevat een hoofdstuk conclusies, een hoofdstuk met uitsluitend referenties (waarom dit niet gewoon ‘de referentielijst’ noemen?) en een hoofdstuk dat richtlijnen geeft hoe je iemands leiderschapskwaliteiten in kaart kan brengen

De 34 auteurs, van wie de meesten betrokken zijn bij de WPA, zijn niet ontsnapt aan enkele typische en ergerlijke valkuilen van het multiauteurschap: veelvuldige herhalingen en een gebrek aan opbouw in het boek. De positieve noot is dat hierdoor en ook door de relatief korte hoofdstukken (3 tot 21 pagina’s) elk hoofdstuk op zichzelf te lezen valt. Als lezer kunt u dus zelf kiezen welke aspecten van leiderschap u het meest interesseren zonder het hele boek te moeten lezen of de volgorde te moeten respecteren. Het boek heeft hierdoor een hoog ‘rondslinger’gehalte , waarbij je een hoofdstuk kan lezen, het boek opzij kan zetten, een paar dagen/weken kan laten rondslingeren en dan opnieuw oppakken en een ander hoofdstuk lezen.Al bij al een aangename leeservaring en, gezien de auteurslijst, een must-read voor ‘early career psychiatrists’.

T. Pattyn