In het voorwoord motiveert de auteur zijn boek als ‘deels mea culpa, deels j’accuse, deels cri de coeur’ (p. 16). Niets is minder waar?
Wat is normaal en wat niet?, het eerste hoofdstuk, is een verkenning vanuit verschillende perspectieven van deze hamvraag. Het tweede hoofdstuk, Van sjamaan tot ‘psych’, is een historische verkenning om het onderscheid tussen normaliteit en het pathologische verder uit te klaren. Opvallend is het relatief beperkte aandeel van de geschiedenis van de psychiatrie – met daarin belangwekkend de bijdrage van de Arabische cultuur (700-1500) – tegenover de ‘geschiedenis van de DSM’.
In Diagnostische inflatie trekt de auteur alle registers open om zijn stelling te bevestigen: maatschappij, nieuwe hypes, epidemiologische misrekeningen, toegang en misbruik van medicatie (in het bijzonder benzodiazepines), Big Pharma, placeborespons, huisartsenzorg in de vs – alle werken de inflatie stevig in de hand.
In de volgende drie hoofdstukken heeft Frances het over hypes in het verleden, heden en … de toekomst. Bij hypes in het verleden heeft hij het o.a. over bezetenheid door de duivel, neurasthenie en meervoudige persoonlijkheid. Als hedendaagse hypes vermeldt hij o.a. autisme, aandachtsstoornissen, bipolaire stoornissen (zeker bij kinderen) en depressie. Vervolgens geeft hij aan welke diagnoses in de toekomst kans maken om het tot een hype te brengen, zoals disruptive mood dysregulation disorder (dmdd) en adhd bij volwassenen.
In het derde deel van het boek bekommert de auteur zich over de vraag wat eraan te doen valt. In De diagnostische inflatie intomen doet hij een appel aan zowel de politiek en het medische beleid van de overheid als de artsen zelf en de American Psychiatric Association (apa). Het volgende hoofdstuk is een boodschap aan de patiënt. Door hem of haar als consument te typeren doet de auteur de patiënt veel (on)recht. Het afsluitende hoofdstuk illustreert aan de hand van patiëntenverhalen Het slechtste en het beste van de psychiatrie (dit is ook de titel van het hoofdstuk).
Frances legt de vinger duidelijk op vele wonden. ‘Spijtoptant’ Allen Frances getuigt eerlijk en gedurfd over de tragiek van de DSM-ontsporing. Dat hij daarbij het concept van de DSM au fond niet ter discussie stelt, is echter de meest spijtige optie van zijn heldere betoog …

M. Calmeyn