Het boek Compassion focused therapy is onderdeel van een serie van inmiddels tien boeken over cgt. Paul Gilbert heeft een uitgebreide staat van dienst op het gebied van het benadrukken van het belang van compassie in cgt, hij redigeerde in 2005 reeds een boek over dit onderwerp.

Het boek heeft een boeddhistische inspiratie, maar pretendeert niet het gehele boeddhisme te omvatten. Gilbert zelf maakt een opmerking over het feit dat het apart benoemen van een compassion focused therapie de nadruk legt op de verschillende stammen in cgt-land. Andere stammen zouden dan bijvoorbeeld emotionally focused therapy, dialectische therapie of schematherapie zijn.

Als lezer krijg ik de indruk dat het boek steeds de eigenheid van de compassieaanpak sterk benadrukt en daarmee overmatig verschillen met anderen lijkt te accentueren, terwijl er ook zoveel overeenkomsten zijn. Als ik dat punt terzijde laat, biedt het boek heel veel verfrissende ideeën hoe compassie je aanpak bij cgt meer diepgang kan geven. Het is geen geitenwollen-sokkentherapie: ‘It can be tough, setting boundaries, being honest and not giving clients what they want but what they need’.

De gedachte is dat de nadruk op compassie en aanvaarding door de therapeut helpt om de patiënt ertoe te brengen de weerstand tegen therapie los te laten en dus uiteindelijk wel aan te durven waar cgt zich in het algemeen op richt: het leren anders aanpakken van het gedrag. Als de therapeut compassie als tweede natuur heeft aangenomen, zal hij of zij beter echt invoelen wat de patiënt naar voren brengt. Een huilende patiënt is misschien boos en niet verdrietig. Bij hem zal troosten averechts werken, terwijl luisteren wel wordt gewaardeerd. Sleutelbegrip in het boek is het woord ‘safe place’: therapie – welke het ook is – gaat alleen werken als de therapeut de patiënt vertrouwen geeft, net als een ouder voor een kind. Dankzij het vertrouwen durft de patiënt pijnlijke emoties onder ogen te zien en er daarna (cognitief) over na te denken.

De Oxford guide to surviving as a cbt therapist en dit boek zijn inspirerend omdat ze een brug slaan tussen ‘klassieke’ cgt en een meer belevingsgerichte aanpak. Beide boeken bieden een leuke mix tussen theorie en praktische voorbeelden. Lezers op elk niveau kunnen in beide boeken handige tips voor de eigen praktijk vinden.

H. de Burlet