Epidemiologisch onderzoek heeft aangetoond dat stressvolle omgevingsfactoren een etiologische rol kunnen spelen bij de ontwikkeling van psychose. Het mechanisme achter het verband stress-psychose wordt echter nog onvoldoende begrepen. Stressvolle omgevingsfactoren kunnen, in interactie met (epi)genetische factoren, psychologische en biologische veranderingen teweegbrengen die samen zijn te vatten onder de noemer 'sensitisatie'. Het onderliggende mechanisme van sensitisatie kunnen we begrijpen als cognitieve vertekeningen (psychologische sensitisatie) enerzijds en veranderde dopaminerge neurotransmissie (biologische sensitisatie) anderzijds. Deze kunnen leiden tot de-novo-ontwikkeling en latere persistentie van psychotische symptomen. Sensitisatie kan men in epidemiologisch onderzoek op psychometrisch niveau kwantificeren als enerzijds stressgeïnduceerde persistentie (als indicator van blijvende sensitisatie) van de normaliter voorbijgaande expressie van subklinische psychotische ervaringen tijdens de adolescentie en vroege volwassenheid; anderzijds als verhoogde kans op transitie van gaandeweg meer persistente klinische psychotische ervaringen naar een psychotische stoornis.