Wie kent het niet: pijn. Vrijwel ieder medisch specialisme heeft met dit symptoom van doen, ook psychiaters en psychologen. Deze laatsten vooral als pijn en angst voor pijn op de voorgrond staan zonder dat er een duidelijk aanwijsbare of ver-klarende oorzaak is. In Understanding and treating fear of pain worden de theoretische en wetenschappelijke achtergronden van angst voor pijn be-sproken. De keuze van onderwerpen en de wijze waarop deze beschreven worden, verraadt de leertheoretische achtergrond van de redactieleden. Dat wat bekend is over het onderwerp wordt zorgvuldig en systematisch beschreven. Ondanks de grote hoeveelheid wetenschappelijk onderzoek waarnaar gerefereerd wordt is het boek goed leesbaar. Het boek is fraai uitgegeven en heeft een prettige bladspiegel.De lezer krijgt het gevoel in een collegezaal te zitten en aan de hand meegenomen te worden door de enorme hoeveelheid aan onderzoeksgegevens. Doordat verschillende auteurs aan het boek meegewerkt hebben is er soms enige overlap. Dit is echter niet zeer storend. Door de wijze waarop de auteurs datgene wat bekend is presenteren, wordt als vanzelf ook zichtbaar wat nog onbekend is en waar dus verder onderzoek gewenst is. Zo vroegen wij ons bij het lezen af of de resultaten die voortgekomen zijn uit onderzoek bij patiënten met lage rugpijn generaliseerbaar zijn naar andere chronische pijn met onbekende oorzaak. In het hoofdstuk over de therapeut-patiëntrelatie staat niet zozeer de angstige patiënt op de voorgrond als wel de boze en verongelijkte patiënt. De auteurs hebben nagelaten te refereren aan de in Leiden ontwikkelde methode om tot een vruchtbare samenwerking te komen met patiënten met lichamelijk onverklaarde klachten (waaronder ook pijn). Het hoofdstuk over 'exposure in vivo en gedragsexperimenten' is zeer verhelderend en geeft de behandelaar handvatten.Opvallend afwezig zijn de cognitieve technieken, met name de socratische dialoog en de verschillende deeltechnieken die gebruikt kunnen worden ter voorbereiding van de patiënt op de gedragsexperimenten. In tegenstelling tot wat de titel suggereert, namelijk 'treating fear of pain' komt de praktijk van het behandelen van patiënten niet verder aan bod. Diegenen die op zoek zijn naar behandelprotocollen en vragenlijsten en dergelijke, zullen die moeten vinden in de beschikbare Nederlandstalige literatuur (Van Rood & Visser 2003; Spinhoven e.a. 2001).Concluderend, wij vonden dit een zeer volledig en goed leesbaar boek, dat nieuwe vragen oproept en uitnodigt tot verder onderzoek. Voor zover ons bekend zijn er niet direct alternatieven op de markt, behalve de losse artikelen die hierover verschenen zijn. Het boek is een aanwinst voor ieder die werkzaam is op dit vakgebied, en in het bijzonder voor alle psychiaters en gedragswetenschappers die op dit gebied onderzoek doen en/of zich willen verdiepen. Voor psychiaters/gedragstherapeuten die behandelprotocollen zoeken, zijn andere boeken meer geschikt.

Y.R. van Rood, I.M. van Vliet