achtergrond   Schizofrenie en middelenmisbruik komen zeer frequent samen voor. Antipsychotica worden vaak voorgeschreven aan deze groep. Het is echter de vraag of er wel voldoende bewijs is voor een gunstig antipsychotisch effect bij deze patiënten.
doel   Het geven van een overzicht van de huidige kennis betreffende het antipsychotische effect van antipsychotica bij patiënten met schizofrenie en middelenmisbruik.
methode   Literatuuronderzoek met behulp van PubMed en PsychLit, handboeken en referenties uit de gebruikte literatuur. Als zoektermen werden gebruikt: addiction, schizophrenia, dual diagnosis, substance abuse, antipsychotics, neuroleptics, refractoriness, effectiveness; en per middel onder meer cocaïne, cannabis, opiates en alcohol, drug interactions en side effects.
resultaten   De gevonden onderzoeken zijn zeer verschillend van opzet en vertonen in het algemeen veel methodologische beperkingen. Daardoor is het onmogelijk eenduidige conclusies te trekken. Diverse publicaties wijzen echter op een relatief gunstig effect van moderne antipsychotica (met name clozapine) zowel op de positieve symptomen van schizofrenie als op het gebruik van middelen. conclusie   Systematisch onderzoek is noodzakelijk naar de effectiviteit van antipsychotica bij patiënten met een dubbeldiagnose schizofrenie en middelenmisbruik. Er zijn enige aanwijzingen voor een gunstig effect van moderne antipsychotica. Wellicht dient men bij deze groep het voorschrijven van clozapine vaker te overwegen.