achtergrond Lithium is eerste keus in de preventie van prospectieve episoden bij patiënten met een bipolaire stoornis, ofschoon de effectiviteit in de klinische praktijk minder indrukwekkend is dan onderzoek doet verwachten. Alternatieve behandelingen, waaronder carbamazepine, worden daarom in toenemende mate bepleit. De vraag is echter of carbamazepine in dit opzicht wel gelijkwaardig is aan lithium.
doel Beoordeling van het profylactisch effect van carbamazepine bij niet eerder profylactisch behandelde patiënten op basis van het beschikbare onderzoek. Nagaan of de opvatting wordt ondersteund dat carbamazepine een gelijkwaardig alternatief is voor lithium als eerste stap in de profylactische behandeling van bipolaire patiënten.
methode Aan de hand van een zestal criteria worden gecontroleerde onderzoeken (zes dubbelblind, één open) naar het profylactisch effect van carbamazepine besproken.
resultaten Geen van de onderzoeken voldoet aan alle criteria. Met name de statistische power is laag. Bovendien wordt de beoordeling van de profylactische effectiviteit van carbamazepine beperkt door inclusie van lithiumresistente en niet-bipolaire patiënten. De opvatting dat carbamazepine een even goede profylactische werking heeft als lithium wordt onvoldoende krachtig door de besproken literatuur onderbouwd.
conclusie Carbamazepine is geen volwaardig alternatief voor lithium bij patiënten die voor het eerst op profylactische medicatie worden ingesteld. Vooralsnog blijft toepassing van carbamazepine voorbehouden aan patiënten van wie vaststaat dat lithium onvoldoende effect heeft of bij wie lithium om andere redenen niet kan worden gebruikt.