De universaliteits- versus cultuurgebondenheidsdiscussie wordt geïllustreerd aan de hand van de twee cultuurgebonden syndromen `latah' en `koro'. De auteur maakt een onderscheid tussen twee denkmodellen die het universalismedebat beheersen. Het eerste is gebaseerd op een psychoanalytisch afweer- of biopsychiatrisch ziektemodel en het tweede op de vorm- versus inhoudsdiscussie in de kunst. De afgelopen jaren heeft zich een minder exclusivistisch paradigma ontwikkeld dat niet uitgaat van het primaat van natuur (nature) of cultuur (nurture). Dit nieuwe paradigma is voortgekomen uit interdisciplinair onderzoek dat zich richt op de analyse van de relatieve bijdrage van biologische, sociologische, cognitieve, emotionele en linguïstische aspecten van menselijk gedrag. Aan de hand van dit nieuwe paradigma worden enkele kritische opmerkingen gemaakt bij twee grootschalige transculturele WHO-onderzoeken naar schizofrenie en depressie. De toepassing van een nieuwe generatie culturally-informed psychiatrisch-antropologisch onderzoek wordt geïllustreerd aan de hand van een internationaal programma dat zich richt op de psychosociale gevolgen van georganiseerd geweld en vluchtelingenproblematiek.