De Commissie Rechtspositie Terbeschikkinggestelden heeft in haar Interimrapport een onderscheid moeten maken tussen verpleging en behandeling in de TBR-inrichtingen. Dit is noodzakelijk geweest aangezien de Grondwet dwangbehandeling verbiedt terwijl in het Wetboek van Strafrecht dwangverpleging als zodanig als maatregel opgelegd kan worden. Het onderscheid dient derhalve duidelijk en eenduidig te zijn. In dit artikel wordt getracht aan de hand van enkele basale principes criteria te formuleren waaraan verpleging respectievelijk behandeling voldoen, teneinde de toepassing van de een of de ander toetsbaar te maken voor eventuele beklaginstanties.

Verpleging voldoet aan de volgende criteria: (1) primaire preventie; (2) tertiaire preventie; (3) interacties gericht op het actuele functioneren in het milieu; (4) het personeel draagt volledige verantwoordelijkheid; (5) geen blijvende persoonlijkheidsverandering nagestreefd; (6) ondersteunende benadering; (7) beveiliging op korte termijn.

Behandeling voldoet aan de volgende criteria: (a) secundaire preventie; (b) interacties gericht op het intrapsychische functioneren; (c) de patiënt draagt medeverantwoordelijkheid; (d) blijvende persoonlijkheidsverandering wordt nagestreefd; (e) oprakelende benadering; (f) beveiliging op lange termijn.

Deze tweedeling blijkt in de praktijk niet voldoende te zijn alle soorten van interacties in het leefmilieu van de kliniek te kwalificeren. Er bestaan namelijk verder impliciet motiverende factoren die inherent zijn aan het samenleven van patiënten en personeel op een gesloten afdeling, waar psychotherapeutische uitgangspunten als referentiekader worden gebruikt.