achtergrond De afgelopen jaren zijn ggz-instellingen gestart met projecten om dwang te reduceren. Onderzoekers van het vu medisch centrum, afdeling Metamedica, deden onderzoek naar dwangreductie binnen verschillende ggzinstellingen en formuleerden aanbevelingen. De implementatie daarvan blijkt echter niet eenvoudig gezien de beheersingscultuur en routines in instellingen. De onderzoeker, die tevens verpleegkundige is, keerde daarom voor een maand terug op een psychiatrische afdeling van een algemeen ziekenhuis. Ze vroeg zich af of zij de gedane onderzoeksaanbevelingen in de praktijk kon brengen. Gedurende de weken op de afdeling maakte zij aantekeningen.
doel Het verminderen van dwang in de psychiatrie rekening houdende met de beheersingscultuur en routines in instellingen.
methoden Om de kennis en ervaring van de onderzoeker/verpleegkundige te beschouwen is er gebruik gemaakt van de auto-etnografische benadering. Door deze autobiografische methode wordt de eigen ervaring van de onderzoeker en tevens verpleegkundige kritisch bereflecteerd en verbonden met de ruimere organisatorische en culturele context.
resultaten Tijdens het werk als verpleegkundige, wordt Hans opgenomen. De crisisdienst meldde dat Hans agressief was, hij was door vier politiemannen op de brancard van de ambulance vastgebonden. Hans schreeuwde, schold en was bedreigend. Andere verpleegkundigen zeiden: ‘Dit wordt weer een separeerklant.’ Echter door geduld te hebben, contact te maken en in te gaan op de behoeften van de cliënt, werd Hans niet gesepareerd. De communicatieve werkwijze week af van hoe de verpleegkundige eerder handelde in vergelijkbare situaties; destijds had zij voornamelijk oog voor de veiligheid.
conclusie Door de onderzoeksresultaten en de eigen ervaring van de onderzoeker/verpleegkundige worden handvatten geboden voor het verminderen van dwang. Om dwang te kunnen reduceren, is afstand en reflectie op de eigen praktijk van belang. In de presentatie wordt zowel aandacht besteed aan het terugdringen van dwang als het belang van de reflectie op (eigen) ervaringen. Het idee dat jarenlange werkervaring een pre is, wordt in perspectief geplaatst.