achtergrond In veel regelgeving over de gezondheidszorg speelt wilsbekwaamheid een rol. Dit geldt tevens voor actuele wetsvoorstellen. Van hulpverleners mag worden verwacht dat zij dit ethisch-juridische begrip in hun dagelijkse praktijk kunnen hanteren. De regelgeving is echter van dien aard dat zij het de hulpverleners niet gemakkelijk maakt de strekking van dit begrip en de hoofdregels in dezen te doorgronden.
doel Inzicht in de strekking van het wilsbekwaamheidsbegrip stelt de hulpverlener in staat om bij de besluitvorming te handelen in de geest van de regelgeving. Bovendien bevordert een dergelijk inzicht een kritische houding tegenover ontwikkelingen in de regelgeving. Zo’n houding is nodig om te voorkomen dat regelgeving haar doel voorbij schiet.
methoden Het wilsbekwaamheidsbegrip wordt toegelicht door een schets van de desbetreffende juridische hoofdregels, door voorbeelden van ondoorzichtige regelgeving en door indrukken uit de praktijk.
resultaten Voor zover enkel de belangen van een patiënt op het spel staan, moet de wilsbekwaamheid van deze patiënt bepalen wie het laatste woord heeft inzake de toestemming voor of weigering van een door de hulpverlener voorgestelde interventie. In de regelgeving is deze strekking echter niet systematisch verwerkt. Bovendien bevat zij veel onduidelijke, administratieve en procedurele details. Hierdoor dreigt juridische kennis het handelen van hulpverleners te verkrampen in plaats van te richten.
conclusie De grote hoeveelheid ondoorzichtige, inconsequente, al te gedetailleerde, administratieve en procedurele juridische voorschriften met betrekking tot wilsbekwaamheid heeft als risico dat zij de aandacht afleidt van de inhoudelijke strekking van dit begrip. Tijdens relevante wetgevingstrajecten zouden de betrokken beroepsgroepen, waaronder de psychiatrische, moeten pleiten voor heldere en begrijpelijke normering, waarin deze strekking goed tot haar recht komt.