achtergrond Er is veel discussie over het gebruik van categoriale en/of dimensionale classificatie bij psychotische stoornissen. De categoriale diagnose ‘schizofrenie’ heeft weinig validiteit. Patiënten met dezelfde diagnose kunnen sterk uiteenlopende symptomen hebben en de diagnose voorspelt niet goed hoe het beloop bij individuele patiënten zal zijn. Recent is een conceptueel model voorgesteld waarin verschillende symptoomdimensies van schizofrenie worden onderscheiden. Het gebruik van dimensionale classificatie is echter nog niet of nauwelijks in de praktijk onderzocht.
doel Het ontwikkelen van dimensionale maten voor classificatie van psychotische stoornissen en het toetsen van de bruikbaarheid daarvan bij patiënten met een eerste psychose.
methoden Bij alle patiënten die na 01-10-2009 werden aangemeld bij Parnassia Centrum Eerste Psychose werd binnen drie maanden de Positive and Negative Syndrome Scale (PANSS), de Beck Depression Inventory (BDI), de Personal and Social Performance Scale (PSP) en een uitgebreide neuropsychologische testbatterij afgenomen. Vijf dimensies van psychotische stoornissen werden onderscheiden: positieve symptomen, negatieve symptomen, cognitieve beperkingen, depressieve symptomen en sociaal functioneren.
resultaten Met behulp van normscores voor de algemene bevolking werden voor 77 patiënten gestandaardiseerde scores per dimensie berekend. Deze werden getransformeerd tot een score tussen 0 en -3 standaarddeviaties, waarbij 0 geen symptomen/beperkingen betekende en -3 ernstige symptomen/beperkingen. Gemiddelde scores waren -1,12 voor positieve symptomen, -0,86 voor negatieve symptomen, -1,34 voor cognitieve beperkingen, -0,87 voor depressie en -1,20 voor functionele beperkingen. De individuele dimensionale scores werden grafisch in een ‘spinnenweb’ weergegeven en met patiënten besproken.
conclusie Dimensionale classificatievan psychotische stoornissen is bruikbaar in depraktijk en geeft inzicht in de aard en ernst van demeest relevante symptomen en beperkingen.