achtergrond Het doel van separeren en het toedienen van dwangmedicatie (Bopz-artikel 39), is het afwenden van ernstig gevaar als gevolg van een psychiatrische stoornis. De therapeutische waarde van met name separatie wordt echter betwijfeld (Nederlof e.a. 2010). Bovendien toont onderzoek aan dat dit zowel voor patiënten (Frueh e.a. 2005) als verpleegkundigen (Hoekstra e.a. 2004) een traumatisch proces is. Het reduceren van het aantal separaties behoeft het ontwikkelen van haalbare alternatieven (Gaskin e.a. 2007). Om dit te bewerkstelligen, dient er ten eerste een overzicht te worden verkregen rondom het gebruik van maatregelen op een specifieke afdeling (Husum e.a. 2010).
doel Meer inzicht krijgen in klinische kenmerken van patiënten die uiteindelijk gesepareerd worden of dwangmedicatie krijgen op een Haagse gesloten acute psychiatrische opnameafdeling en hiermee passende interventies ontwikkelen die tot een daling van deze maatregelen zullen leiden.
methoden Gedurende een kalenderjaar (1 januari 2009-31 december 2009) zijn, indien mogelijk, alle opgenomen patiënten in het Klinisch Centrum Acute Psychiatrie (KCAP) geregistreerd.
Diverse variabelen, inclusief separatie- en dwangmedicatiegegevens, zijn hierbij in kaart gebracht en onderzocht.
resultaten Er zijn 1283 (97,0%) opgenomen patiënten geregistreerd. Bij 20,1% van de opnamen vond separatie plaats. De gemiddelde separeerduur was drie dagen. De gemiddelde opnameduur van deze patiënten was 31 dagen; 11 dagen bij niet-gesepareerde patiënten. Het meest voorkomende separatiemoment was de dag van opname. De voornaamste reden voor separatie bleek agitatie en een dreigende houding. Het separatiepercentage lag het hoogst bij opnamen wegens manische decompensatie. Bij 28,8% werd dwangmedicatie voorgeschreven; bij de helft werd het ook toegediend.
conclusie De resultaten geven onder meer aan dat patiënten meestal wegens (dreigende) agressie werden gesepareerd en dat separatie voornamelijk op de eerste dag van opname plaatsvond. Hiermee wordt aangegeven waar interventies op het gebied van dwang en drang op het KCAP kunnen worden ingezet.