achtergrond Anders dan vaak wordt gedacht komen religieuze ervaringen en voorstellingen vaak voor bij psychopathologie. Dit geldt in het bijzonder voor schizofrenie, depressie en de obsessieve compulsieve stoornis. In sommige gevallen zijn de religieuze ervaringen, voorstellingen en gedragingen zelfs het eerste of belangrijkste symptoom.
doel Beantwoording van de vraag of het ziektebegrip zoals dat in de introductie van de dsm-iv wordt beschreven toereikend is om normale religieuze verschijnselen te onderscheiden van psychopathologie. Beantwoording van de vraag welke rol het begrip 'ziekte-inzicht' speelt in de afgrenzing tussen normaliteit en psychopathologie.
methoden Met behulp van filosofisch veldwerk wordt een grondige conceptuele analyse geboden aan de hand van enkele casus; de conceptuele analyse wordt gerelateerd aan zes van de meest toonaangevende modellen van ziekte.
resultaten De criteria voor ziekte in de dsm-iv bieden enig houvast, maar schieten op beslissende punten toch tekort. Vanuit de conceptuele analyse komen enkele weinig beschreven criteria naar voren. De notie 'ziekte-inzicht' is tot op zekere hoogte bruikbaar, maar het gebruik ervan kent juist met betrekking tot religieuze verschijnselen ook grenzen.
conclusie De criteria voor ziekte in de dsm verdienen aanvulling - er worden enkele additionele criteria voorgesteld. Er zijn grenzen aan het gebruik van het concept 'gebrekkig ziekteinzicht' als criterium voor ziekte. De grens zou daar kunnen worden getrokken waar de betrokkene welbewust geen rekening houdt met feit dat de arts (of iemand anders in de omgeving) bepaalde feiten of klachten anders interpreteert.