achtergrond De ziekte van Parkinson (ZvP) en depressie overlappen deels wat betreft de symptomatologie. Typische parkinsonsymptomen zoals traagheid, mimiekarmoede en affectlabiliteit kunnen ook passen bij depressiviteit, en de meer 'depressieve' symptomen zoals verminderde interesse, anhedonie en moeite met op gang komen kunnen ook samenhangen met de ZvP. Waar moet de behandeling dan op worden gericht en waaruit moet deze bestaan?
doel Informatie geven over diagnostiek en behandeling bij gelijktijdig voorkomen van depressie en ZvP.
methoden Aan de hand van een pa- tiëntvignet van een 71-jarige man wordt besproken hoe de depressie zich manifesteerde tijdens het beloop van de ZvP. Het belang van geïntegreerde behandeling door psychiater en neuroloog wordt besproken, evenals het aanpassen van behandelfocus en de soort behandeling in de loop van de tijd.
resultaten In de beginfase van de ZvP ontwikkelde patiënt een ernstige depressie, die sterk overeenkwam met een depressieve episode op zijn 31e jaar ten gevolge van echtscheiding. Omdat patiënt diverse antidepressiva slecht verdroeg, kreeg hij elektroconvulsieve therapie (ect) met goed resultaat, gevolgd door instelling op nortriptyline. Een paar jaar later, bij langzaam voortschrijdende parkinsonproblematiek met vooral hypokinesie en zachte stem, ontwikkelde hij opnieuw somberheid, nu sterk gekleurd door anhedonie, vermindering van initiatief en activiteit, en innerlijke onrust. Herhaling van ect gaf enige verbetering van de stemming maar ook verwardheid en geheugenproblemen, en werd daarom voortijdig gestaakt. Verhoging van de antiparkinsonmedicatie in overleg met de neuroloog gaf verbetering van initiatief en activiteit, maar niet van de innerlijke onrust. Toevoegen van lithium aan de nortriptyline gaf uiteindelijk wel verbetering van interesse en afname van de onrust.
conclusie De wisselende presentatie van depressieve symptomatologie kan bij comorbide ZvP diagnostiek en behandeling bemoeilijken, ook doordat in de loop van de tijd het klinische beeld nogal eens verandert. Een geïntegreerde behandeling door psychiater en neuroloog, waarbij de depressierichtlijn wordt aangehouden en de parkinsonbehandeling niet alleen gericht is op de motorische symptomen, is cruciaal voor een optimale behandeling.