achtergrond De richtlijn Schizofrenie beveelt monotherapie met een (atypisch) antipsychoticum aan. In de praktijk komt polyfarmacie echter voor. Vanuit prevalentieonderzoek en interviews worden de prevalentie van polyfarmacie en de motivatie beschreven. Tevens wordt gekeken naar de mate van anticholinerge belasting.
doel Inzicht verkrijgen in de prevalentie en motivatie van polyfarmacie met atypische antipsychotica.
methoden Gegevens over de prevalentie en de aard van de polyfarmacie bij atypische antipsychotica zijn gebaseerd op een Europees onderzoek (n = 2725, merendeels klinische patiënten, 1999). In een onderzoek binnen de Symfora groep (n = 319, klinische patiënten, 2007) is primair de anticholinerge belasting in brede zin gemeten. In een ander onderzoek binnen de Symfora groep is de motivatie bij iedere patiënt (n = 7 psychiaters) en de aard van de combinatie atypisch-klassiek antipsychoticum gemeten (n = 127 patiënten, klinische patiënten, 2009).
resultaten Voor de patiënten met atypische antipsychotica geldt: —— In Europa ontvangt (in 1999) 42% een combinatie van een atypisch antipsychoticum met een klassiek antipsychoticum; exclusief laagpotente antipsychotica is dit 24%. In 2007 bedraagt de combinatie binnen de Symfora groep overall 34%. —— Bij 47% (Europa, 1999) en 50% (Symfora groep, 2007, klinische patiënten) is er geen comedicatie met een antipsychoticum en/of met een anticholinergicum; 85% is anticholinerg belast door comedicatie en/of door een intrinsieke anticholinerge werking (Symfora groep, 2007, klinische patiënten). —— De meest frequent opgegeven motivatie (67%, Symfora groep 2009, klinische patiënten) voor de combinatie atypisch-klassiek antipsychoticum is onvoldoende effectiviteit; het onderdrukken van bijwerkingen scoort veel lager (7%). De combinatie clozapine-flupentixol komt het meeste voor.
conclusie Een derde van de klinische patiënten met een atypisch antipsychoticum ontvangt daarbij een klassiek antipsychoticum. De meest genoemde reden is onvoldoende werkzaamheid van het atypische antipsychoticum. Veel van deze patiënten (tot 85%) worden anticholinerg belast.