achtergrond In de samenleving wordt vaak gedacht dat psychotische patiënten agressieve mensen zijn. Er wordt nauwelijks bij stilgestaan waar die agressieve gedragingen vandaan komen.
doel Nagaan wat de opvattingen zijn van psychiaters over het agressieve gedrag van psychotische patiënten.
methoden Op basis van de literatuur werden drie domeinen van agressief gedrag bij psychotische patiënten onderscheiden: persoonlijkheid, sociale factoren en ziektegerelateerde factoren. Met behulp van een hierop gebaseerde vragenlijst werden vervolgens alle bij de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie aangesloten psychiaters via e-mail benaderd om hun opvatting aan te geven. Vooraf werd verondersteld dat met name de ziektegerelateerde factoren de hoogste score zouden behalen.
resultaten In totaal retourneerden 652 psychiaters (23%) de vragenlijst. De vragenlijst bleek een hoge interne consistentie te hebben (Cronbach's alpha: 0,91) en een split-half betrouwbaarheid van 0,84. Bij de factoranalyse bleken er vier factoren relevant te zijn. Naast de veronderstelde factoren bleek er ook een factor cognitief disfunctioneren. Op de open vraag wat de belangrijkste oorzaak zou kunnen zijn van agressieve reacties antwoordde 46% van de respondenten 'angst'. Ook met betrekking tot de vier factoren bleek de factor ziektegerelateerde factoren het hoogst te scoren bij de psychiaters en de persoonlijkheid het laagst. De hoogste scores werden toegekend aan het hebben van hallucinaties, aan zelfprotectie en aan achterdocht. Omdat het niet ondenkbaar was dat psychiaters van elkaar verschillen in hun opvattingen werd vervolgens nog een latente-klasseanalyse uitgevoerd, maar daarbij bleken er geen verschillen tussen de psychiaters onderling te zijn.
conclusie Psychiaters blijken vooral naar het klinisch ziektebeeld van hun patiënten te kijken en zien ziektegerelateerde factoren als belangrijkste bron van agressief gedrag.