achtergrond Psychotische patiënten worden vaak gezien als gevaarlijk en agressief. In weinig studies is gekeken naar intra-individuele factoren die deze relatie mogelijk verklaren.
doel Er wordt een model verondersteld waarin angst en woede een significante rol spelen in het verklaren van agressief gedrag bij psychotische patiënten.
methoden Het model is getoetst door middel van een exploratieve studie op acute-opnameafdelingen. Psychotische patiënten zijn tijdens hun eerste week van opname gevraagd voor deelname. Honderddrieëntwintig patiënten zijn geïncludeerd. Interviews (Structured Clinical Interview for dsm-iv, scid, Positive and Negative Syndrome Scale, panss) zijn afgenomen door getrainde interviewers om de diagnose en psychotische symptomen in kaart te brengen. De Social Dysfunction and Aggression Scale is gebruikt om agressief gedrag te registreren. Tevens is aan de deelnemers gevraagd om vragenlijsten in te vullen die onder andere gericht zijn op angst, woede en psychotische symptomen (bijvoorbeeld Beck Anxiety Inventory (bai), Zelf-Analyse Vragenlijst (zav), Threat/ Control-Override Questionnaire (tcoq).
resultaten Voorlopige resultaten tonen aan dat 49,6% van de onderzochte patiënten extern gericht agressief gedrag bij opname vertoonde. Er is een directe relatie gevonden tussen positieve psychotische symptomen en geobserveerd agressief gedrag (r = 0,26; p < 0,01), waarbij de correlatie met grootheidsideeën de sterkste bleek (r = 0,30; p < 0,01). De veronderstelde mediatieeffecten van angst en woede zijn getoetst volgens de methode van Baron en Kenny (1986) in een zelfrapportagemodel. Zowel angst als woede tonen een significante correlatie met threat/control-override (tco) symptomen en zelfrapportageagressie (r's tussen 0,19 en 0,47; p < 0,05). Regressieanalyse toont aan dat de relatie tussen tco-symptomen en zelfrapportageagressie (β = 0,25; N = 105; t = 2,94; p < 0,01) significant minder sterk wordt als beide emoties in de regressievergelijking worden gevoegd (p > 0,01). Sobeltesten tonen aan dat mediatie- effecten inderdaad aanwezig lijken te zijn (Z's = 1,89 en 1,82, p (one-tailed) < 0,05).
conclusie Bijna de helft van de psychotische patiënten vertoont agressief gedrag bij opname. Er is sprake van een directe relatie tussen psychotische symptomen en agressief gedrag, waarbij zowel woede als angst een mediërend effect lijken te hebben.