achtergrond Bewegingsstoornissen komen regelmatig voor bij schizofrenie en al meer dan een eeuw geleden was de samenhang bekend tussen psychose en spontane bewegingsstoornissen.
doel Laten zien dat er voldoende argumenten zijn om bewegingsstoornissen op te nemen als A-criterium voor de diagnose schizofrenie.
methoden Een aantal biometrische uitgangspunten geeft richting aan welk symptoom, dat consistent geassocieerd is met een ziekte, een diagnostisch criterium wordt. De belangrijkste twee zijn betrouwbaarheid (kappa > 0,5; bij voorkeur > 0,7) en een adequate base-rate (prevalentie). Waarschijnlijk is voor een diagnostisch criterium de ideale base-rate van een symptoom groter dan 30-40%. Een aantal ondersteunende argumenten om een symptoom een diagnostisch criterium te maken zijn de specificiteit, de voorspelbare waarde van het symptoom en een biologische verklaring voor de samenhang tussen de ziekte en het symptoom. Onderzocht wordt op basis van de literatuur en de onderzoeksresultaten van onze onderzoeksgroep of er voldoende redenen zijn om bewegingsstoornissen op te nemen als A-criterium voor schizofrenie.
resultaten Meta-analyses laten zien dat bewegingsstoornissen consistent vaker voorkomen bij antipsychoticanaïeve patiënten dan bij gezonde controlepersonen. Deze bewegingsstoornissen kunnen instrumenteel gemeten worden: dit heeft een excellente betrouwbaarheid en is sensitiever dan meten met klinische meetschalen. Bij instrumentele meting wordt een prevalentie van dyskinesie en parkinsonisme bij antipsychoticanaïeve patiënten met schizofrenie gevonden van respectievelijk 13-20% en 18-28%. Dit benadert de ideale base-rate. Tevens is er evidentie voor een slechter beloop van schizofrenie wanneer er bewegingsstoornissen zijn. Bewegingsstoornissen die niet gerelateerd zijn aan neurologische beelden worden voornamelijk beschreven bij schizofrenie of schizotypische persoonlijkheden en lijken daar specifiek mee samen te hangen. De samenhang tussen bewegingsstoornissen en psychose is biologisch verklaarbaar omdat beide stoornissen gerelateerd zijn aan een verstoorde dopaminefunctie van het brein.
conclusie Er zijn voldoende argumenten om bewegingsstoornissen op te nemen als A-criterium van schizofrenie. Een praktisch voordeel is nog dat bewegingsstoornissen eenvoudig en uiterst betrouwbaar op instrumentele wijze zijn vast te leggen.