Lenore Terr is een 'grande dame' in de wereld van de kinderpsychiatrie, meer in het bijzonder als autoriteit en pionier op het vlak van therapie bij kinderen met trauma. In dit boek koos ze een originele invalshoek: ze vroeg aan 33 collega-therapeuten uit diverse settings van de (Amerikaanse) kinderpsychiatrie om haar casussen door te sturen waarin een opmerkelijke verandering optrad bij een patiënt. Dit materiaal neemt ze als uitgangspunt om iets te vertellen over de mechanismen en werkzame factoren in therapie. Het mag duidelijk zijn dat deze benadering mij onmiddellijk wat argwanend maakte: zou dit een zoveelste feelgoodboek worden waarin therapeuten hun successen etaleren en waarbij het modewoord 'change' als een toverformule ('magical') alle problemen oplost. Toch viel het boek mij erg mee. Het is geen opsomming van technieken en inventieve ingrepen van de meestertovenaar van dienst. In tegendeel, het beschrijft nadrukkelijk hoe de persoon van de therapeut, de betrokkenheid, de echtheid en de juiste timing van voorzichtige interventies uiteindelijk de basis vormen van het therapeutische werk. Soms lijkt het alsof de oude Carl Rogers weer is opgestaan in het zonnige Californië, iets waar we overigens niet tegen kunnen zijn. Het boek bestaat uit 4 grote delen. In deel I (Using professional persona) wordt de authenticiteit van de therapeut beschreven als cruciale factor. De casus die het meest beklijft, is trouwens van Terr zelf. Daarin beschrijft ze de 15 jaar durende behandeling van een zwaar getraumatiseerd meisje dat als 2-jarige bij haar wordt gebracht in een soort 'dierlijke' status. In deel II (Creating the 'right' atmosphere) ontwikkelt zij de vorige stelling verder, waarbij de 'echte' therapeut niet alleen achterover leunt, maar ook actief en directief optreedt en bepalend is. Waar het vorige deel nog doordrongen was van psychodynamisch gedachtegoed, wordt de sfeer hier eclectisch creatief. Waarschijnlijk weerspiegelt dit ook wel de realiteit van deze generatie kinderpsychiaters (Terr werd geboren in 1936), die opgegroeid zijn in een sterk psychoanalytisch klimaat en daar van lieverlee systemische, gedragstherapeutische en andere ideeën in gingen integreren. Deel III ('Getting' the child) focust op het kind in therapie. Het is mooi hoe de aandacht van therapeut en therapeutfactoren, via atmosfeer, nu verschuift naar het kind als leidende figuur in de therapie. Het laatste deel (deel IV: Reacting in a timely, pungent fashion) gaat dan over de juiste timing om al deze factoren samen te brengen. Het boek leest vlot en aangenaam en het is inspirerend in zijn casusmateriaal; het toont een respectvolle, bescheiden en toch gedreven manier van werken. Toch blijf ik achter met een dubbel gevoel. Enerzijds beschrijft het boek evidenties en fundamenten die we nu toch zo langzamerhand allemaal zouden moeten kennen, waarbij ik me afvroeg: moet dit nog gezegd worden? Anderzijds denk ik dat we nooit genoeg kunnen horen over de beschreven basiselementen van psychotherapie, zeker in tijden van toenemende operationalisering en technologisering. Daarvoor geldt: deze moeten steeds opnieuw beschreven worde

D. De Wachter