achtergrond Lithium is de meest effectieve stemmingsstabilisator bij behandeling van bipolaire stoornissen. Helaas veroorzaakt lithium regelmatig renale diabetes insipidus (rdi), een aandoening waarbij de nieren niet meer in staat zijn om urine te concentreren. Het gevolg is polyurie en polydipsie met potentieel gevaarlijke complicaties.
doel Inzicht verschaffen in door lithium geïnduceerde rdi en vaststellen of het routinematig screenen op signalen van rdi bij lithium gebruikende patiënten zinvol is.
methoden Met behulp van PubMed en PsycInfo werd een literatuursearch gedaan met de trefwoorden nefrogene diabetes insipidus, lithium en polyurie.
resultaten Voor het vaststellen van rdi is een dorstproef vereist na intranasale toediening van desmopressine. Hoewel polyurie niet direct schadelijk hoeft te zijn, bestaat er wel een verhoogd risico op dehydratie en secundair verhoogde lithiumconcentratie met potentieel letale afloop. Bovendien kan een aanvankelijk reversibel verminderd maximaal concentratievermogen op den duur irreversibel worden, ook na staken van lithium. Het kaliumsparend diureticum amiloride zou rdi kunnen voorkomen, indien dit direct bij de start van de behandeling met lithium wordt toegevoegd. Een screeningsprotocol dient te omvatten: periodieke bepaling van 24-uurs urinevolume en het vaststellen van dorst en polyurie. Adequate voorlichting ook ten aanzien van het ondergaan van operatieve ingrepen is essentieel. In huidige richtlijnen ontbreekt vooralsnog een screening op rdi.
conclusie Lithiumgeïnduceerde rdi is een potentieel gevaarlijke complicatie. Meer onderzoek naar de risicofactoren voor rdi en betrokken pathofysiologische mechanismen is nodig. In de richtlijn zou screening op rdi moeten worden opgenomen.