achtergrond Voor een adequate behandeling van daders van geweld is het van belang de diversiteit te onderkennen. Belangrijk is het onderscheid tussen personen met overwegend impulsief agressief gedrag versus personen met overwegend gecontroleerd/instrumenteel agressief gedrag. Dit onderscheid heeft ook een duidelijke neurobiologische onderbouwing.
doel Inzicht verkrijgen in recente ontwikkelingen op het gebied van diagnostiek en behandeling van agressieregulatiestoornissen.
methoden Informatie is verkregen uit literatuur, praktijk en eigen onderzoek.
resultaten Impulsieve, reactieve agressie is kenmerkend voor patiënten met een borderlinepersoonlijkheidsstoornis, waarbij emotioneel stressvol ervaren omstandigheden leiden tot een gebrekkige impulscontrole. Feedback van prefrontale corticale gebieden naar de limbische gebieden schiet tekort. Het verminderen van subjectief en objectief ervaren stress zal ook de impulsiviteit verbeteren. De twee best beschreven werkzame interventies zijn Stress Inoculation Treatment en Aggression Replacement Training. Psychopathie wordt gekenmerkt door instrumentele, doelgerichte agressie met onderactiviteit van de amygdala. Ongevoeligheid voor angst en verdriet bij anderen, niet leren van straf, en een hoge mate van doelgerichtheid zijn de neurocognitieve kenmerken van psychopathie. Deze stoornis is moeilijk te behandelen. Hierbij wordt een handicapmodel gehanteerd en wordt het reduceren van criminogene behoeften tot behandeldoel. Een complicerende factor is misbruik van alcohol en drugs.
conclusie Een geïndividualiseerde aanpak is belangrijk en in de praktijk mogelijk.