achtergrond Er zijn op dit moment geen effectieve farmacotherapeutische interventies voor patiënten met cocaïneafhankelijkheid, terwijl het aantal patiënten toeneemt. Contingency management (cm) door middel van vouchers heeft als psychosociale interventie een goede wetenschappelijke basis. We weten dat belonen van gewenst gedrag werkt, maar ook dat belonen in de verslavingszorg en de psychiatrie bij verslaafde patiënten zelden wordt toegepast. Het niet nakomen van gemaakte afspraken wordt meestal gestraft. Het gebruik van vouchers om gewenst gedrag, abstinentie, te bevorderen werkt, maar is controversieel: patiënten betalen voor het stoppen met het gebruik van psychoactieve stoffen lijkt te veel van het goede.
doel Onderzoek naar de efficacy en effectiveness van cm bij opiaatverslaafde patiënten met tevens cocaïneafhankelijkheid.
methoden In de afgelopen jaren is het nispa bezig geweest met de aanpassing van de Community Reinforcement Approach Plus Vouchers voor de behandeling van cocaïneafhankelijkheid binnen de Nederlandse verslavingszorg. Het Nijmegen Institute for Scientist-Practioners in Addiction (nispa) heeft een rct-multicenteronderzoek uitgevoerd in samenwerking met tactus, vnn, DeGrift, ggz-nmlimburg en Novadic-Kentron, waarin de uitvoerbaarheid en effectiviteit werden onderzocht van een cm-behandeling. Tijdens deze behandeling werden vouchers gebruikt om abstinentie te stimuleren bij cocaïneafhankelijke patiënten. De bevindingen bevestigen het effect en de generaliseerbaarheid van de cra+vouchersbehandeling in de reguliere verslavingszorg.
resultaten De methode blijkt goed uitvoerbaar in de dagelijkse klinische praktijk. Met cm zijn meer patiënten abstinent en is er in het algemeen een belangrijke afname van het gebruik van cocaïne.
conclusie De methode van cm dient op grotere schaal ingevoerd te worden omdat zij bijdraagt aan een hoger percentage abstinentie en kosteneffectiever is dan behandelen zonder cm. In de periode van abstinentie kunnen andere problemen adequater aangepakt worden.