De relatie tussen lichamelijke ziekte en psychologische factoren is vanouds problematisch. 'De brug tussen lichaam en geest' staat in het teken van conceptuele onduidelijkheid en terminologische spraakverwarring. De dsm-iv heeft geprobeerd enige orde in de chaos te scheppen via de categorieën 'somatoforme stoornissen' en 'psychologische factoren die een lichamelijke aandoening beïnvloeden'. Het heeft niet mogen baten: de kritiek op deze categorieën klinkt almaar luider, zeker nu de dsm-v aan de horizon verschijnt. In deze uitgave worden de 'diagnostische criteria voor psychosomatische research' (dcpr) voorgesteld. Deze benadering focust op een aantal psychische karakteristieken van patiënten, bij diverse lichamelijke ziekten. Het gaat daarbij om: gezondheidsangst; angst om te overlijden (thanatofobie); ziektefobie; ziekteontkenning; persisterende somatisatie; conversiesymptomen, functionele somatische symptomen secundair aan een psychiatrische ziekte; verjaardagsreactie; demoralisatie; prikkelbare stemming, type A-gedrag; en alexithymie. Volgens de auteurs - Italiaanse psychosomatisch georiënteerde psychiaters en psychologen rond Giovanni Fava, redacteur van Psychotherapy and Psychosomatics - worden de dcpr-categorieën ondersteund door de moderne psychosomatische research. In dit boek wordt dan ook een overzicht geboden van onderzoeken hierover bij, onder anderen, patiënten met endocrinologische, gastro-intestinale, oncologische, cardiologische en dermatologische aandoeningen. De auteurs pleiten ervoor de genoemde karakteristieken te gebruiken als 'specifiers' van de toekomstige dsm-v-categorie 'psychologische factoren die een lichamelijke ziekte beïnvloeden'. Mijn oordeel? Als visie zeker niet oninteressant. Bij de keuze van de 12 genoemde karakteristieken zullen sommigen wel de wenkbrauwen fronsen. De literatuuroverzichten, ten slotte, zijn niet erg up-to-date. Maar voor wie zich in het dsm-v-debat wil mengen: toch wel verplichte lectuur.

B. van Houdenhove