achtergrond Verslaving (substance use disorder, sud) is een veelvoorkomende comorbiditeit bij adhd en, naar blijkt, ook bij autismespectrumstoornissen (asd). Preventieve maatregelen en interventies moeten zoveel mogelijk aansluiten bij de doelgroep om effectief te kunnen zijn.

doel In dit onderzoek worden persoonlijkheidskarakteristieken gepresenteerd van volwassenen met adhd of asd, al dan niet in comorbiditeit met sud.

methode Bij 130 volwassenen met adhd of asd werd de verslavingsstatus vastgesteld. Er werd onderscheid gemaakt in huidige, voormalige en afwezige verslaving. Als onderdeel van een omvangrijke testbatterij werd ook een persoonlijkheidsvragenlijst afgenomen (de verkorte Temperament and Character Inventory; vtci).

resultaten Patiënten met asd scoorden hoog op leedvermijdendheid, laag op sociaalgerichtheid en zelfsturendheid. Patiënten met adhd scoorden hoog op prikkelzoekendheid en leedvermijdendheid en laag op zelfsturendheid. Dit is in overeenstemming met eerder internationaal onderzoek. Verschillen binnen de groepen asd en adhd wijzen op significant hogere scores voor doorzettingsvermogen bij de categorieën die ooit verslaafd zijn geweest. Andere significante verschillen op karakterschalen 'coöperatief' en 'spiritualiteit' in relatie tot verslavingsstatus bij volwassenen met asd of adhd worden besproken.

conclusie Er bestaat een persoonlijkheidsprofiel voor volwassenen met asd of adhd, wat gespecificeerd kan worden naar verslavingsstatus. Preventie- en interventieprogramma's kunnen op grond van deze bevindingen beter worden toegespitst op de doelgroepen, indien de resultaten in prospectief onderzoek worden bevestigd.