achtergrond Bij de ontwikkeling van vroege interventieprogramma's voor psychosen op verschillende plekken ter wereld kwam in de pace-kliniek in Melbourne een groep niet-psychotische patiënten in beeld van wie ruim 40% binnen een jaar een transitie naar psychose doormaakte (Yung e.a. 1996, 2005). In 2002 startte een Europees replicatieonderzoek naar vroege detectie van psychose en schizofrenie (Klosterkötte e.a. 2005).

doel Identificeren van patiënten met een ultrahoog risico (uhr) op psychose met het Australisch profiel (lichte psychotische symptomen, kortdurende psychosen, achteruitgang in functioneren en een positieve familieanamnese voor een psychose) en de transitie naar psychose in het Amsterdamse deel van European Prediction of Psychosis Study (epos).

methode Patiënten bij wie een psychotische ontwikkeling werd vermoed, werden geïncludeerd op basis van het Structured Interview for Prodromal Symptoms (sips).

resultaten Er werden 285 patiënten (leeftijd 12-35 jaar) op vermoeden van een psychotische ontwikkeling verwezen naar het amc. Van hen bleken 108 patiënten al psychotisch te zijn (38%). Van de 74 patiënten die voldeden aan de uhr-criteria en die informed consent hadden gegeven, maakten 19 patiënten (26%) een transitie naar psychose door. De duur tot de transitie varieerde van 3 tot 37 maanden (gem.: 13,3; mediaan: 10,0; sd: 8,8).

conclusie Voor het eerst in Nederland kon ook een groep patiënten vóór het ontstaan van een psychose worden geïdentificeerd. Een kwart van hen maakte de transitie naar psychose door. Dit percentage komt overeen met de resultaten uit studies elders ter wereld. Een onverwachte bevinding was de aanwezigheid van floride psychose bij één derde van de op een psychotische ontwikkeling verdachte patiënten. Identificatie van patiënten vóór het ontstaan van psychose biedt de mogelijkheid om de transitie beter te voorspellen en te voorkomen.