achtergrond Door de deïnstitutionalisering in de psychiatrie zijn in Nederland de psychiatrische patiënten meer zichtbaar geworden in de maatschappij, maar desondanks is de publieke opinie nog steeds negatief (Reda 2006). Vaak wordt verondersteld dat psychiatrische patiënten verantwoordelijk zijn voor maatschappelijke overlast. Veelvuldig is aangetoond dat de grootte van het sociale netwerk van psychiatrische cliënten veel kleiner is dan bij gezonde mensen.

doel Onderzoeken hoe het ervoor staat met de maatschappelijke integratie van langdurig zorgafhankelijke psychiatrische patiënten in Amsterdam.

methodes Bij een representatieve steekproef van 323 patiënten uit de populatie van 4500 langdurig zorgafhankelijke patiënten in Amsterdam is een aantal relevante variabelen geïnventariseerd, waaronder de mate van ervaren discriminatie, de grootte van het sociale netwerk, de mate van ervaren sociale steun en veroorzaakte sociale en maatschappelijke overlast en delicten.

resultaten In vergelijking met de situatie vóór de deïnstitutionalisering wonen veel meer patiënten zelfstandig. Het sociale netwerk en het aantal contacten van cliënten is klein. Ambulante cliënten hebben iets meer contacten en zijn minder afhankelijk van onderlinge contacten tussen cliënten. Circa 40% van alle patiënten ervaart nooit of soms sociale steun van anderen. Bijna 75% van de steekproef voelt zich enigszins gediscrimineerd. Maatschappelijke overlast wordt door minstens een op de vijf cliënten veroorzaakt. Uit verschillende subjectieve vragenlijsten blijkt dat patiënten ontevreden zijn over hun sociale leven.

conclusies Patiënten geven duidelijk aan dat ze ontevreden zijn over hun sociale leven. Dit is, van een aantal levensdomeinen, het laagst beoordeeld. Uit de mate van discriminatie en de grootte van het sociale netwerk en sociale steun lijkt het er inderdaad op dat maatschappelijke integratie en acceptatie van psychiatrische patiënten nog niet goed tot stand zijn gekomen. Alhoewel dit meerdere oorzaken zal hebben, zal door patiënten veroorzaakte overlast hier niet positief aan bijdragen.