achtergrond In het laatste decennium wordt er in Nederland systematisch gewerkt om langdurig zorgafhankelijke psychiatrische patiënten te integreren in de samenleving. Verbeteringen worden bewerkstelligd op de diverse terreinen van wonen, sociale contacten, werken en/of begeleid leren, herstelgerichte hulpverlening en informatie. Het doel is om deze groep van patiënten zo goed mogelijk ambulant te ondersteunen en crisissen en/of (on)vrijwillige heropnames te voorkomen (een vorm van tertiaire preventie). Op de diverse plaatsen vindt er ook systematisch onderzoek plaats.

doel De onderzoeken vinden plaats in Amsterdam, Utrecht en Maastricht. Het Amsterdamse onderzoek heeft als belangrijke onderzoeksvraag om te bepalen hoe het de chronische patiënten vergaat wat betreft hun ziekte, hun zorgbehoefte en tevredenheid met de zorg, wat betreft de integratie in de samenleving en in welke mate zij een terugval hebben wat betreft crisis en/ of opname. Het Utrechtse onderzoek richt zich op de vraag in welke mate het zorgaanbod bijdraagt aan het voorkomen van heropnames en aan verbetering van functioneren en kwaliteit van leven. Het Maastrichtse onderzoek evalueert assertive community treatment (act) in regionale wijkgerichte zorgteams.

methode In Amsterdam gaat het om een crosssectionele studie en in de andere onderzoeken gaat het om cohortstudies met herhaalde metingen. In de drie onderzoeken zijn een groot deel van de meetinstrumenten dezelfde.

resultaten De resultaten wijzen allen in de richting dat we op de goede weg zitten met het ontwikkelde zorgaanbod, maar dat er verbeteringen mogelijk zijn. Er zijn wel hoogrisicopatiënten te onderscheiden, zowel wat betreft onder- als overconsumptie.

conclusie Het merendeel van de chronische patiënten in ggz-zorg heeft een redelijk tot goede kwaliteit van leven, maar er blijven veel (onvervulde) behoeften aan zorg bestaan. Met name op gebied van sociale integratie, dagbesteding, medicatietrouw. Hoe meer er ingespeeld wordt op individuele zorgbehoeften van patiënten lijkt cruciaal te zijn. (f)act-teams vervullen daarbij een belangrijke rol.