achtergrond Het metabool syndroom is een combinatie van cardiovasculaire risicofactoren en gaat gepaard met een toegenomen morbiditeit en mortaliteit. Schizofrenie en andere psychotische stoornissen hangen samen met een verhoogd risico op de ontwikkeling van het metabool syndroom. Gewichtstoename, dyslipidemie en hyperglykemie zijn bekende bijwerkingen van atypische antipsychotica zoals clozapine.

doel Het doel van dit onderzoek is het bepalen van het vóórkomen van het metabool syndroom en de afzonderlijke componenten ervan bij patiënten met schizofrenie en andere psychotische stoornissen die gedurende langer dan één jaar behandeld worden met clozapine.

methode De aanwezigheid van het metabool syndroom werd vastgesteld volgens de criteria van de who (World Health Organization 1999), atp-iii (Third Adult Treatment Panel 2001) en idf (International Diabetes Federation 2005).

resultaten In totaal werden 62 patiënten (46 mannen en 16 vrouwen) met een gemiddelde clozapinebehandelduur van 9,2 jaar geïncludeerd. Van deze patiënten voldeed 27% (n = 17), 61% (n = 38) en 66% (n = 41) aan de criteria van het metabool syndroom volgens respectievelijk de definities van de who, atp-iii en idf. Het metabool syndroom hing in dit onderzoek samen met het vrouwelijk geslacht (p = 0,012) en comedicatie met stemmingsstabilisatoren (p = 0,023). In totaal voldeed 93,5% (n = 58) van alle patiënten aan een of meerdere individuele componenten van het metabool syndroom. Met name werd een hoge prevalentie gevonden van dyslipidemie (92%), gevolgd door obesitas (42%), hypertensie (34%), hyperglykemie (21%) en diabetes mellitus (18%).

conclusie Deze studie toont aan dat het metabool syndroom frequent voorkomt bij patiënten met schizofrenie en andere psychotische stoornissen die behandeld worden met clozapine. Meer aandacht voor preventie, diagnostiek en behandeling van potentiële somatische complicaties van antipsychotica is dan ook gewenst.