achtergrond Depressieve stoornissen hebben een hoge prevalentie en incidentie en gaan gepaard met een groot verlies aan kwaliteit van leven bij patiënten en hun familieleden, met een verhoogde kans op voortijdig overlijden, met veel zorggebruik en met gigantische economische kosten. Hoewel effectieve behandelingen beschikbaar zijn, laten recente studies zien dat deze slechts 35% van de ziektelast kunnen wegnemen en dan alleen in ideale omstandigheden.

doel Preventie is een alternatief dat nog onvoldoende bestudeerd is. In deze bijdrage wordt de state-of-the-art van preventie van depressieve stoornissen gepresenteerd.

methode Er wordt een overzicht gegeven van wat preventie is, waarom het belangrijk is, hoe doelgroepen voor preventieve interventies geselecteerd kunnen worden, of preventieve interventies effectief zijn en welke bijdrage de psychiatrie kan leveren aan preventie.

resultaten Veel nieuwe gevallen van depressie kunnen goed voorspeld worden aan de hand van enkele eenvoudige predictoren. Traditionele indicatoren van risico, zoals de oddsratio en het relatieve risico, zijn niet voldoende om doelgroepen voor preventieve interventies te identificeren. Andere statistieken zijn nodig, zoals de populatieattributieve fractie, de exposure rate en de numbers-needed-to-be-treated. Wat betreft effectonderzoek blijkt dat de afgelopen 15 jaar bijna 20 studies zijn verricht naar de effecten van preventieve interventies op de incidentie van depressieve stoornissen (bij mensen bij wie vooraf géén depressie gediagnosticeerd was). Uit dat onderzoek komt naar voren dat preventieve interventies ongeveer een kwart van de nieuwe gevallen kunnen voorkómen.

conclusie Preventie van depressieve stoornissen lijkt mogelijk en de psychiatrie kan daaraan een belangrijke bijdrage leveren.