achtergrond Sinds de jaren dertig in de vorige eeuw is onderzoek verricht naar de relatie tussen het voorkomen van psychiatrische aandoeningen en verstedelijking. Hoewel er inmiddels een groot aantal studies is verschenen, blijft het mechanisme daarachter onderwerp van discussie.

doel Introductie van het thema. Een overzicht bieden van enkele belangrijke theorieën over de samenhang van psychiatrische aandoeningen en verstedelijking, in de context van bevindingen in de literatuur die daarbij aansluiten.

methode Bespreking van een aantal richtinggevende publicaties en theorieën op dit terrein.

resultaten Verklaringen voor de gevonden verbanden zijn enerzijds gericht op omgevingsfactoren, anderzijds ook op gen-omgevingsinteracties of -correlaties. Besproken worden de social drift-theorie en de breeder-hypothese. Vooral studies in de grote Scandinavische bevolkingsregisters laten interessante bevindingen zien over hoe bijvoorbeeld het risico op psychose ook na vertrek uit een meer urbane omgeving blijft bestaan binnen de familie.

conclusie De samenhang tussen urbanisatie en psychiatrische aandoeningen is een terugkerende bevinding in onderzoek, met consequenties voor de ggz. Het is waarschijnlijk dat verschillende mechanismen dit verband deels kunnen verklaren. Het ontwarren van deze factoren en hun onderlinge interactie is een uitdaging voor toekomstig wetenschappelijk onderzoek met implicaties voor de preventie van veelvoorkomende psychiatrische aandoeningen.