Gevaar voor suïcide en gevaar voor gewelddadig gedrag zijn in meer dan 60% van de inbewaringstellingen de belangrijkste reden, en bij een waarschijnlijk even groot deel van de rechterlijke machtigingen één van de redenen voor de onvrijwillige opname. De psychiater moet, in het besef dat geen absoluut zekere voorspelling valt te doen, toch een inschatting maken van het risico dat de patiënt als gevolg van zijn psychiatrische aandoening suïcide pleegt of gewelddadig zal zijn. Dat vergt in crisissituaties niet alleen improvisatie en technische vaardigheden, maar ook een zo goed mogelijk uitvoeren van een best practice psychiatrisch onderzoek.

Op basis van een zo goed mogelijke inventarisatie van de statische en dynamische risicofactoren en de beschikbaarheid van steunende factoren, moet een beredeneerde diagnose worden opgesteld. Aan de hand daarvan kan gekozen worden voor een aanpak: ambulant of klinisch, vrijwillig of toch onvrijwillig? Voor de vraag of onvrijwillige interventie nodig en gerechtvaardigd is, moet een balans worden opgemaakt. Welke kant die balans op gaat, wordt bepaald door de mogelijkheden van het risicomanagement bij een vrijwillige aanpak (subsidiariteit, de doelmatigheid van een onvrijwillige aanpak en de mate waarin de inperking van zelfbeschikking in verhouding staat tot het veronderstelde gevaar (proportionaliteit.

Ook wordt besproken waarom het beoordelen van de wilsbekwaamheid van de patiënt relevant is voor de besluitvorming met betrekking tot dwang.