achtergrond Naast psychiatrische stoornissen en antisociaal gedrag zijn seksueel risicogedrag en tienermoederschap een veelvoorkomend fenomeen bij meisjes met ernstige gedragsproblemen. Wanneer meisjes met ernstige gedragsproblemen jong zwanger raken heeft dit consequenties voor zowel het leven van moeder als kind (Nagin e.a. 1997). Om transgenerationeel overbrengen van gedragsproblemen te doorbreken biedt stichting Rentray Jeugdzorg Plus te Zutphen een programma voor (aanstaande) jonge moeders met ernstige gedragsproblematiek: het Moeder- en Kindhuis.

doel Zwangere meisjes van 12-20 jaar met ernstige gedragsproblematiek, binnen een gestructureerde en veilige omgeving voorbereiden op de bevalling, de zorg en de verantwoordelijkheden in de opvoeding van een kind. Aan het einde van het programma is de moeder in staat om haar kind zelfstandig op te voeden.

methoden Het programma bestaat uit een individueel opgezet maatwerktraject tijdens zwangerschap, bevalling en daarna, gebaseerd op de uitgangspunten van de vijf beschermende mechanismen (model van Rutter): risico verminderen, negatieve interactiecirkels verminderen, zelfoplossend vermogen vergroten, nieuwe kansen creëren en basale relaties herstellen en intact houden. In het programma krijgt de jonge (aanstaande) moeder steeds meer vrijheid en verantwoordelijkheid. Afhankelijk van de problematiek kan het programma duren van één tot vier jaar in wisselende intensiteit.

resultaten Het Moeder- en Kindhuis is geopend sinds oktober 2006. Een aantal meisjes heeft reeds het programma doorlopen en de eerste resultaten zullen gepresenteerd worden.

conclusie Deze doelgroep is een risicopopulatie. De eerste vier levensjaren van een kind zijn een belangrijke periode in de ontwikkeling, en gezien de complexiteit van de problematiek van de jonge moeders dient zowel moeder als kind intensief begeleid te worden om transgenerationele overdracht van psychiatrische stoornissen en gedragsproblemen te voorkomen.