achtergrond Schizofrenie is een heterogene stoornis die onder andere wordt gekenmerkt door grote verschillen in leeftijd van ontstaan. Uit onderzoek is gebleken dat laat ontstane (na 45e jaar) en vroeg ontstane schizofrenie (voor 45e jaar) van elkaar verschillen in onder andere symptomen en risicofactoren. Opvallend is de sterke oververtegenwoordiging van vrouwen in de laat ontstane schizofreniegroep. Er wordt echter gesuggereerd dat sekseverschillen in leeftijd van ontstaan mogelijk verklaard kunnen worden door verschillen in burgerlijke staat (Jablensky & Cole 1997).

doel Het onderzoeken of er verschillen bestaan tussen schizofreniepatiënten samenhangend met leeftijd van ontstaan. Zijn eventuele sekseverschillen onafhankelijk van burgerlijke staat binnen deze groepen?

methode Er werd gebruikgemaakt van casusregistergegevens van 382 patiënten met een icd-9-diagnose van schizofrenie. Verschillende groepen werden gevormd door toepassing van admixtureanalyse op leeftijd van ontstaan. Verschillen tussen deze groepen in geslacht, burgerlijke staat, alswel sociaaleconomische status en lifetime-drugsgebruik werden geanalyseerd met χ2- toetsen. Daarnaast werd met een ordinaal logistischeregressiemodel de associatie tussen groep en sekse getoetst met correctie voor potentiële confounders, waaronder burgerlijke staat.

resultaat Drie groepen werden onderscheiden: een groep met vroege (17-38 jaar), met late (39-59 jaar) en met zeer laat ontstane (60-88 jaar) schizofrenie. Patiënten met laat en zeer laat ontstane schizofrenie waren vaker vrouw (p < 0,001), gehuwd (p < 0,001), hadden een lagere sociaaleconomische status (p < 0,001) en een lager lifetimedrugsgebruik (p < 0,001) dan patiënten met een vroeger ontstaan. Sekseverschillen in leeftijd van ontstaan bleven bestaan na correctie voor potentiële confounders (or: 2,87, 95%-bi: 1,59-5,18; p < 0,001).

conclusie Leeftijd van ontstaan kan een aantal verschillen binnen schizofrenie verklaren. Het latere ontstaan van schizofrenie bij vrouwen wordt niet verklaard door verschillen in burgerlijke staat.