achtergrond Gedrags- en persoonlijkheidsverandering debuterend op oudere leeftijd vormt vaak een complex diagnostisch dilemma. De frontaalkwabben spelen een belangrijke rol bij de regulatie van persoonlijk en sociaal gedrag en zijn betrokken bij diverse neuropsychiatrische aandoeningen zoals autisme, schizofrenie en (frontotemporale) dementie. Aanvullend onderzoek bij verworven gedragsverandering richt zich dan ook grotendeels op functies van de frontaalkwabben. De bevindingen van het aanvullend onderzoek kunnen echter niet altijd eenduidig geïnterpreteerd worden. Het stellen van een nosologische diagnose wordt bovendien bemoeilijkt door beperkingen in de huidige diagnostische denkkaders, aangezien deze veelal beschrijvend zijn en er sprake is van overlappende symptomen. Prognostisch en therapeutisch gezien is het echter van belang om neurodegeneratieve van niet-neurodegeneratieve oorzaken van laat-ontstane gedragsverandering te onderscheiden.

methode Het betreft een prospectief onderzoek. Patiënten tussen 45 en 75 jaar oud met verworven gedragsverandering ondergaan een uitgebreide gestandaardiseerde neuropsychiatrische screening, neuropsychologisch onderzoek en beeldvormend onderzoek. Het ziektebeloop wordt gevolgd gedurende minimaal 2 jaar.

resultaten en conclusie De eerste ervaringen met dit onderzoek worden besproken. Gedrags-en persoonlijkheidsverandering met vergelijkbare symptomen kunnen zich voordoen binnen het spectrum van laat ontstane depressie, schizofrenie en dementie, waarbij de prognose in de beginfase vaak onduidelijk blijft. Een geïntegreerde neuropsychiatrische benadering en follow- up over langere termijn zijn geïndiceerd om de uiteindelijke ziekteclassificatie helder te krijgen.