achtergrond Kinderen en jongeren met lichamelijke klachten waarvoor geen lichamelijke verklaring is, vormen een niet onaanzienlijk deel van de patiënten van huisartsen en kinderartsen. De medische consumptie van deze kinderen is hoog, de klachten blijven vaak tot in de volwassenheid bestaan, terwijl comorbiditeit met angst en depressie geen uitzondering is. Een verwijzing naar de ggz stuit vaak op weerstand, omdat die zou impliceren dat psychische problemen een verklaring zijn voor de klachten.

doel Het voorkómen van zinloze hoge medische consumptie en het bieden van een andersoortige oplossing voor de problematiek. Het vaststellen van factoren die een rol spelen in de etiologie van de klachten en van werkingsmechanismen van de behandeling, opdat te zijner tijd preventieve maatregelen mogelijk zijn en de behandeling verfijnd kan worden.

methode Voor verschillende somatoforme klachten van jongeren zijn behandelingen ontwikkeld die klachtgericht zijn: aanleren van copingvaardigheden, veranderen van cognities en het beïnvloeden van de factoren die de klachten in stand houden. Research naar de effectiviteit van deze programma's en naar predictoren, mediatoren en moderatoren van het effect van de behandeling wordt gepresenteerd.

resultaat Uit gerandomiseerd onderzoek blijkt dat dit soort programma's effectief zijn voor het chronischevermoeidheidssyndroom en chronische obstipatie. Uit een pilotstudie blijkt hetzelfde voor functionele buikpijn. Over etiologie, moderatoren en mediatoren is nog weinig bekend. Hierover bestaan verschillende theorieën.

conclusie Psychologische behandelmethoden zijn effectief bij kinderen en jongeren met een somatoforme stoornis. De etiologie van deze klachten is echter nog grotendeels onbekend. Ook is niet duidelijk wat de werkzame factoren van de behandeling zijn.