achtergrond Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat in gezinnen met een lagere sociaaleconomische status (ses) kinderen relatief vaak gedragsproblemen vertonen; deze studies betroffen voornamelijk kinderen in de schoolgaande leeftijd. De verklaring voor deze associatie is grotendeels onbekend.

doelen (1) Beschrijven van de relatie tussen ses en gedragsproblemen bij kinderen van 1,5 jaar oud; (2) Onderzoeken of deze associatie verklaard kan worden door bekende risicofactoren voor gedragsproblemen.

methoden Dit onderzoek is uitgevoerd in de Generation R-studie, een prospectief cohort onderzoek in Rotterdam. Opleidingsniveau van moeder en gezinsinkomen werden gebruikt als indicatoren van ses. Op de leeftijd 1,5 jaar hebben de ouders de Child Behavior Checklist (cbcl) ingevuld (n = 4943); de totaal score was gedichotomiseerd in 'normaal' en 'klinisch borderline'.

resultaten In vergelijking met het hoogste opleidingsniveau was een laag opleidingsniveau van moeder geassocieerd met een hogere kans op gedragsproblemen van het kind (oddsratio (or): 3,94; 95%-betrouwbaarheidsinterval (95%-bi): 2,67-5,81). Een jonge leeftijd van moeder, problematisch gezinsfunctioneren en psychiatrische stoornissen van de moeder verklaarden ieder een substantieel deel - respectievelijk 28, 24 en 23% - van de samenhang tussen opleiding en cbcl-score. Burgerlijke staat, langdurig belastende omstandigheden, psychiatrische stoornissen van de vader en roken van de moeder tijdens de zwangerschap verklaarden ook ieder een deel van de samenhang (7 tot 13%). In het model dat gecorrigeerd was voor alle genoemde verklarende variabelen tezamen was de or voor laagste versus hoogste opleidingsniveau met 54% gereduceerd tot 2,34 (95%-bi: 1,50-3,66). De analyses met gezinsinkomen leidden tot nagenoeg dezelfde resultaten.

conclusies Onze studie toonde met ses samenhangende verschillen in gedrag bij 1,5 jaar oude kinderen aan; dit suggereert dat interventies gericht op het reduceren van met ses samenhangende ongelijkheden in gedragsproblemen idealiter al vroeg in het leven of zelfs tijdens de zwangerschap gestart worden. Daarnaast bieden onze resultaten aanknopingspunten voor interventie, namelijk het veranderen van ongunstige gezinsfactoren, zoals ouderlijke psychiatrische stoornissen en stress, in lagere ses-strata.