In de neuropsychologie worden de functies die betrokken zijn bij planning, organisatie en regulatie van sociaal gedrag aangeduid met de term 'executieve functies' (ef). Deze functies zijn karakteristiek gestoord bij ernstige beschadiging of ontregeling van de prefrontale hersenschors. Subcorticale gebieden zijn essentieel in het aanleveren van informatie. Vanuit de prefrontale cortex zijn drie parallelle frontosubcorticale circuits te onderscheiden: het dorsolaterale, orbitofrontale en mediofrontale circuit. Letsels of ontregeling in deze circuits kunnen bijgevolg resulteren in executief disfunctioneren (ed) waarbij respectievelijk het uitvoeren van complexe nieuwe taken, het sociale invoelingsvermogen en zelfcontrole (ontremming) en de motivatie (apathie) verstoord zijn.

ed wordt gevonden bij heel wat neurologische, neuropsychiatrische en psychiatrische ziektebeelden, inclusief depressie. Daarnaast blijkt uit longitudinale studies dat de ef tevens achteruitgaan bij ouder worden. Het doelgericht handelen komt bij de depressieve oudere dus behoorlijk onder druk te staan, wat resulteert in verminderd zelfstandig functioneren en verhoogde zorgbehoefte.

Neuropsychologisch onderzoek is tot op heden de precieste manier om de ef te meten. Daarnaast zijn verschillende screeningsinstrumenten ontworpen, waaronder de Frontal Assessment Battery (fab). De fab onderscheidt zich door een kortere afnametijd, door het bestrijken van verschillende aspecten van de ef en doordat verschillende disciplines deze vragenlijst kunnen afnemen aan bed of in de spreekkamer. Een Nederlandse vertaling is voorhanden, maar nog niet gevalideerd (Van Loo e.a. 2007).

Vanaf 1 januari 2007 is een onderzoek gestart in twee rgc's bij opgenomen depressieve ouderen: bij hen wordt naast de Hamilton Depression Scale (ham-d) en Mini-Mental State Examination (mmse) ook de fab afgenomen bij opname en ontslag, met als doel na te gaan of de fab bijkomende informatie biedt t.a.v. prognose. In deze voordracht wordt de fab besproken en worden voorlopige uitkomsten gepresenteerd.